Πριν λίγο καιρό διάβασα το άρθρο του David Brooks με τίτλο “How People Change” στους New York Times. Tο άρθρο, είναι βασισμένο σ’ένα μέιλ που έστειλε ο Νick Crews στα παιδιά του. Σ’αυτό το γράμμα εξέφραζε την απογοήτευση τη δική του και της μητέρας τους για τις μέχρι τώρα επιλογές τους και κατέληγε στο ότι δεν θέλει να ξανακούσει από εκείνα εκτός εάν είχαν να του πουν κάτι ευχάριστο ή αν του παρουσίαζαν ένα σχέδιο για τη ζωή τους. Την επιστολή αυτή την έδωσε για δημοσίευση η κόρη του.

Ο Brooks, εάν και πρόκειται για ένα θέμα στο οποίο πιστεύω πως όποιος το διαβάζει ταυτίζεται ή με τον πατέρα ή με την κόρη, ή του δίνεται η ευκαιρία να κάνει απίστευτες προβολές, δεν πέφτει στη “παγίδα”.  Αντιθέτως, στέκεται στο τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε και ξε-μαθαίνουμε οι άνθρωποι συμπεριφορές, η ύπαρξη των οποίων κάποτε εξυπηρετούσαν ένα σκοπό, όμως στο τώρα, στο σήμερα μας μπλοκάρουν ή μας ταλαιπωρούν.  Δείχνει σαφή προτίμηση σε μπηχεβιοριστικές προσεγγίσεις ως τον καλύτερο τρόπο αλλαγής συμπεριφορών.

Διαβάζοντάς το, αμέσως θυμήθηκα ένα καυγά που είχα με τον πατέρα μου πριν πολλά χρόνια. Ήταν Παραμονή Χριστουγέννων. Τότε, έμενα ακόμα με τους γονείς και τ’αδέρφια μου και η κατάσταση ήταν αρκετά δυσάρεστη από την άποψη πως όταν συναντιόμασταν δεν ανταλλάσαμε κουβέντα. Είχα θυμώσει, πέρναγα από δίπλα του και έκανα πως δεν υπάρχει, σχεδίαζα διάφορα εκδικητικά σενάρια που είχαν να κάνουν με τα λουλούδια του που τόσο πολύ αγαπάει και σκεφτόμουνα “εάν δεν μου μιλήσεις πρώτος, εγώ δεν πρόκειται να σου ξαναμιλήσω”. Μιλήσαμε 25 μέρες μετά. Στις 18 Ιανουαρίου.

Δεν στάθηκα καθόλου σ’αυτά που λέει το άρθρο για τον μπηχεβιορισμό, για το ποιος είναι ο πιο σωστός τρόπος να μάθει ένας άνθρωπος κλπ. αλλά στο πόσο θυμωμένη είναι με τον πατέρα της για να φτάσει στο σημείο να δώσει αυτό το γράμμα για δημοσίευση. Ο Brooks γράφει με σιγουριά πως το έκανε για διαφημιστικούς λόγους αλλά και γω με την ίδια σιγουριά γράφω πως δεν κάνεις κάτι τέτοιο εάν δεν είσαι πραγματικά θυμωμένος, πληγωμένος και δεν έχεις ανοιχτούς λογαριασμούς με τον πατέρα σου ή με κάποιον που σημαίνει για σένα πολλά.

Για άλλη μια φορά επιβεβαιώθηκε η γνώση -που την αποκτάς μόνο βιωματικά- για τη χρησιμότητα των ανθρώπων να μην αφήνουν ανοιχτούς λογιαριασμούς με το παρελθόν. Οι ανολοκλήρωτες εμπειρίες και τα συναισθήματα επιμένουν στη μνήμη μας ζητώντας την ολοκλήρωσή τους. Αφορούν στις ανάγκες που δεν έχουν ικανοποιηθεί, καθώς και σε συναισθήματα που δεν έχουν εκφραστεί και τα οποία συνδέονται με αναμνήσεις του παρελθόντος. Οι ανοιχτοί λογαριασμοί ζητούν την ολοκλήρωσή τους και εάν αυτό δεν γίνει, παραμένουμε ανικανοποίητοι και καθηλωμένοι. Όταν ο ανοιχτός λογαριασμός κλείσει, και με μπηχεβιοριστικές μεθόδους αυτό δεν είναι εφικτό, τότε δεν έχουμε την ανάγκη να πονέσουμε ή να τιμωρήσουμε αυτόν που δεν μας έδωσε όλα όσα είχαμε ανάγκη όχι γιατί δεν ήθελε, αλλά γιατί δεν ήξερε.

Οι μπηχεβιοριστικές προσεγγίσεις προσωπικά δεν μου ταιριάζουν. Όμως, όποιος ενδιαφέρεται να διαβάσει περισσότερα για το θέμα, το How to break habits του Charles Duhigg είναι στη λίστα με τα καλύτερα βιβλία ψ του 2012.

Η καινούργια χρονιά είναι κοντά και ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να κάνουμε κάτι για παλιές υποθέσεις που μας ταλαιπωρούν.

Χρόνια Πολλά!