Το όριο είναι μια αόρατη γραμμή που σχεδιάζουμε γύρω μας για να ορίσουμε ποιες συμπεριφορές είναι αποδεκτές και ποιες όχι. Τι επιτρέπουμε και τι δεν ανεχόμαστε.
Τα όρια είναι εξωτερικά και εσωτερικά. Το να μάθω να βάζω εξωτερικά όρια με βοηθάει να φροντίζω για τη σωματική μου ακεραιότητα, να κρατάω μια σωματική απόσταση από τους άλλους και φυσικά να σέβομαι και το όριο των άλλων ανθρώπων.
Τα εσωτερικά όρια έχουν να κάνουν με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά. Οι άνθρωποι που έχουν σταθερά εσωτερικά και εξωτερικά όρια μπορούν να σχετίζονται χωρίς να προβάλλουν στους άλλους δικές του ερμηνείες, ενώ ταυτόχρονα δεν παίρνουν προσωπικά τα συναισθήματα των άλλων. Το να διατηρώ ανέπαφα τα εσωτερικά μου όρια είναι πολύ βοηθητικό και απαραίτητο ειδικά σε περιπτώσεις που νιώθω πως παίρνω επίθεση.
Μια οδυνηρή συνέπεια της έλλειψης εσωτερικών ορίων είναι ότι όταν ακούμε σκέψεις και απόψεις κάποιου άλλου, νομίζουμε πως ή θα πρέπει να συμφωνήσουμε μαζί του -αγνοώντας τη δική μας θέση- ή θα πρέπει να υποστηρίξουμε με σθένος τη δική μας άποψη. Έχοντας μάθει να βάζουμε εσωτερικά όρια, δεν έχουμε την ανάγκη να προσπαθούμε να πείσουμε τους άλλους για την εγκυρότητα της πραγματικότητάς μας.
Όταν αρχίζουμε να βάζουμε εσωτερικά όρια ίσως να αισθανόμαστε περίεργα και σχεδόν ποτέ δεν τα καταφέρνουμε με την πρώτη προσπάθεια. Εάν δυσκολεύεστε, ίσως βοηθήσει να φανταστείτε τα εσωτερικά σας όρια σαν ένα αλεξίσφαιρο γιλέκο από μια πλάκα σκληρού μετάλλου κάτω από το δέρμα στο στήθος σας. Άλλοι κάνουν εικόνα το εσωτερικό όριο ως μικρή πόρτα η οποία ανοίγει μόνο από μέσα και το κλειδί το έχει μόνο ο ιδιοκτήτης. Κάθε φορά που ακούτε κάτι αξιολογείστε το πρώτα και μετά αντιδράστε. Πείτε στον εαυτό σας πως αυτό που ακούω απ’τον απέναντι αφορά τις δικές του σκέψεις, συναισθήματα και όχι αυτά που είπα ή έκανα εγώ.
Τα όρια τα συναντάμε σε διάφορες μορφές-κατηγορίες:
- Φυσικά όρια τα οποία έχουν να κάνουν στο σεβασμό που θέλετε να δείχνουν οι άλλοι για τον προσωπικό σας χώρο, την ιδιωτικότητά σας και το σώμα σας. Η απόσταση που χρειάζεται να υπάρχει με κάποιον άλλον, πόσο άνετα αισθάνεστε με την τρυφερότητα, την οικειότητα. Πότε και σε ποιον θέλετε να κάνετε χειραψία όταν γνωρίζετε κάποιον. Πώς νιώθετε όταν σας κλειδώνουν την πόρτα;
- Γνωστικά όρια που αφορούν τις σκέψεις, τις αξίες, τις απόψεις. Μπορείτε να ακούσετε τη γνώμη κάποιου άλλου χωρίς να γίνετε αυστηροί; Γίνεστε εύκολα ιδιαίτερα συναισθηματικοί ή αμυντικοί;
- Συναισθηματικά όρια. Όταν έχουμε σταθερά συναισθηματικά όρια μπορούμε να διαχωρίζουμε τα δικά μας συναισθήματα και της ευθύνης μας γι’αυτά, από κάποιου άλλου. Είναι τα εσωτερικά όρια που μας αποτρέπουν από το να δίνουμε συμβουλές, να κατηγορούμε τους άλλους ή τον εαυτό μας. Μας προστατεύουν από το να αισθανόμαστε ένοχοι για τα αρνητικά συναισθήματα ή τα προβλήματα κάποιου άλλου και από το να παίρνουμε προσωπικά τα σχόλια των άλλων.
- Ηθικά όρια. Γνωρίζετε τις συμπεριφορές που εναρμονίζονται με τις αρχές που για εσάς είναι αδιαπραγμάτευτες; π.χ. δεν ανέχεστε τα ψέματα και την κοροϊδία από τους άλλους.
- Σεξουαλικά όρια που προστατεύουν το επίπεδο άνεσή σας με τη σεξουαλική επαφή και δραστηριότητα. που,πότε και με ποιον κάνετε σεξ.
- Πνευματικά όρια που καθορίζουν τις θρησκευτικές σας πεποιθήσεις (ή την έλλειψη αυτών), είτε πρόκειται για τον Θεό, κάποια άλλη θεότητα ή ένα υπερφυσικό ον.
- Οικονομικά όρια που περιγράφουν το τρόπο σας να κερδίζετε, να διαχειρίζεστε ή να αποταμιεύετε τα χρήματά σας.