“Είμαι ένας άνθρωπος με δύσκολο παρελθόν. Κάνω ψυχοθεραπεία αλλά σκέφτομαι αν η ψυχολόγος μου μπορεί να αντέξει πολύ βάρος. Έχω κάνει μια μικρή έρευνα και ξέρω πως έχει αρκετή δουλειά και μέσω κοινού γνωστού έμαθα πως χωρίζει. Διάβασα και μια έρευνα που έλεγε πως οι γιατροί και οι ψ με την πανδημία περνάνε και αυτοί δύσκολα. Τη ρώτησα εάν είναι εντάξει, πώς χειρίζεται το θέμα με την πανδημία και που πρέπει να ακούει τον καθένα με το θέμα του και μου είπε πως ξέρει να φροντίζει τον εαυτό της και δεν χρειάζεται κάτι. Παρόλα αυτά έχω ένα κράτημα να μιλήσω για τα πιο σοβαρά μου προβλήματα”

Αρκετοί άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας τους κάποια στιγμή θα αναρωτηθούν τι πιστεύει ο ψυχοθεραπευτής τους για εκείνους. Θα σκεφτούν εάν τους συμπαθεί, τι ακριβώς διάγνωση έχει κάνει, εάν τους σκέφτεται μετά τη συνεδρία, εάν βαριέται κατά τη διάρκεια της συνεδρίας τους, εάν πραγματικά ενδιαφέρεται για εκείνους, ή μήπως τον/την στεναχωρούν και τον επιβαρύνουν με τα προβλήματά τους. 

Είναι κάτι πολύ συνηθισμένο να κάνουμε υποθέσεις για το πώς νιώθει ο ψυχοθεραπευτής μας για εμάς, μιας και μέρος αυτών που συμβαίνουν στη θεραπεία είναι μέρος της διεργασίας που ονομάζεται μεταβίβαση. Στη μεταβίβαση κατευθύνουμε ασυνείδητα τις σκέψεις και τα συναισθήματα για ανθρώπους από το παρελθόν μας (τις περισσότερες φορές της παιδικής μας ηλικίας) σε ένα εντελώς διαφορετικό άτομο στο παρόν. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις σχέσεις. επαγγελματικές, φιλικές, ερωτικές. Το θέμα με τη μεταβίβαση είναι ότι αντί να αντιδράμε στον άνθρωπο που έχουμε μπροστά μας στο “εδώ” και “τώρα”, αντιδράμε σ’ένα πρόσωπο από το παρελθόν και έτσι, αυτή η μεταβίβαση μας εμποδίζει να συνδεθούμε με τους άλλους με ουσιαστικό τρόπο.

Θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα αυτό που μου περιγράφεις για να γίνω πιο κατανοητή. Εάν ανησυχώ και αναρωτιέμαι μήπως κάθε Τετάρτη επιβαρύνω τον ψυχοθεραπευτή μου με το βαρύ ιστορικό μου, ίσως να μεγάλωσα νιώθοντας σαν βάρος στην οικογένειά μου. Ένα παιδί με έναν άρρωστο γονιό -ή άλλο μέλος της οικογένειας- μπορεί να προσπαθεί να είναι εύκολο και να μην ενοχλεί κανέναν με τις λιγότερο σημαντικές ανάγκες του. Ένα παιδί με έναν γονιό που τα συναισθήματα θυμού ή λύπης δεν ήταν αποδεκτά, έμαθε να αισθάνεται ενοχές και κυρίως να μην επιβαρύνει κανέναν με τα συναισθήματά του. Ένα παιδί που αναγκάζεται να πάρει το ρόλο του ενήλικα αισθάνεται υπεύθυνο για τη φροντίδα των άλλων και βάζει πάντα τις δικές του ανάγκες τελευταίες.   

Φαντάζεσαι λοιπόν στην ενήλικη ζωή, εάν κάποιος μεγάλωσε κάπως έτσι, πόσο θα δυσκολεύεται να ζητήσει βοήθεια και όταν τελικά θα τη ζητάει, πόσο πολύ θα πιστεύει πως όχι μόνο είναι βάρος, αλλά ίσως και να φοβάται πως ο άλλος θα βαρύνει τόσο πολύ, που θα διακόψει τη σχέση. Δεν ξέρω εάν σου λένε κάτι όλα αυτά και θέλω να σου πω και κάτι άλλο που παρέλειψα να το πω στην αρχή. Βρίσκω πολύ ανθρώπινο και φροντιστικό που νοιάζεσαι για την ψυχοθεραπεύτριά σου μιας που όλοι αντιμετωπίζουμε πολλές από τις ίδιες προκλήσεις λόγω της πανδημίας. Όμως, είναι οι συνεδρίες σου και δεν χρειάζεται να σκέφτεσαι “αν φέρω τα προβλήματά μου στη θεραπεία, θα επιδεινώσω τα δικά της. Εάν ελαχιστοποιήσω τις ανάγκες μου, θα έχει περισσότερο χώρο για τις δικές της και των άλλων”

Έχετε μιλήσει γι’αυτό και σ’έχει διαβεβαιώσει πως δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι για εκείνη. Έχετε μιλήσει και για το πώς η ανάγκη σου να προστατεύεις τους άλλους ίσως να είναι και ένας τρόπος να προστατεύσεις τον εαυτό σου. Εάν σταματήσεις τις συνεδρίες, δεν θα χρειαστεί να δεις τα συναισθήματα, τις συμπεριφορές και το δύσκολο παρελθόν σου σε μια περίοδο που -όπως πολλοί άνθρωποι- ίσως νιώθεις ευάλωτος. 

Συζήτησέ το πάλι και θα σε καθησυχάσει όταν ακούσεις πως είναι επαγγελματικό μας καθήκον να αξιολογούμε εάν είμαστε σε θέση να δουλεύουμε με τους θεραπευόμενούς μας ακόμα και εάν περνάμε μια δύσκολη περίοδο στη ζωή μας. Είναι μεγάλη ευκαιρία να σταθείς και να δεις πώς αυτό το μοτίβο να προστατεύεις τους άλλους επηρεάζει τη ζωή σου. Κυρίως όμως θα αρχίσεις να βλέπεις τον εαυτό σου όπως σε βλέπει και εκείνη: όχι ως βάρος, αλλά ως κάποιον που πήρε τον χώρο που του αξίζει και άφησε τον εαυτό να να φανεί.