Ο αισιόδοξος και ο απαισιόδοξος πεθαίνουν με τον ίδιο τρόπο. Ζουν όμως μια εντελώς διαφορετική ζωή. Κάθε τι που βιώνουμε είναι το αποτέλεσμα του πώς είχαμε αντιδράσει σε ένα ή περισσότερα γεγονότα στη ζωή μας. Για να φτάσουμε όμως στη δράση, έχουν προηγηθεί διάφορα άλλα στάδια με πρώτο αυτό της αρχικής μας σκέψης.

Εάν δεν σας αρέσουν αυτά που συμβαίνουν στη ζωή σας έχετε δυο επιλογές. Η μια είναι να ρίχνετε το φταίξιμο στο γεγονός, στην κακή οικονομία, στην έλλειψη χρημάτων, στους γονείς σας, στο σύστημα κλπ. Φυσικά και όλα αυτά παίζουν ρόλο αλλά εάν ήταν καθοριστικοί παράγοντες κανείς άλλος δεν θα είχε πετύχει μέχρι τώρα.  Πολλοί άνθρωποι ξεπερνούν αυτά τα εμπόδια, οπότε δεν είναι οι εξωτερικές συνθήκες και οι περιστάσεις που σας σταματούν. Εμείς σταματάμε τον εαυτό μας με τρόπους μη υποστηρικτικούς και μετά αναρωτιόμαστε γιατί δεν είμαστε ικανοποιημένοι απ’τη ζωή μας.

Η άλλη επιλογή που έχετε χρειάζεται εξάσκηση και η καθημερινότητά σας θα βελτιωθεί σημαντικά. Θα χρειαστεί να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε, τον τρόπο που ερμηνεύετε ένα γεγονός, ακόμα και τις εικόνες που φτιάχνετε για εσάς και τους άλλους στο μυαλό σας.

Το παρακάτω πινακάκι το χρησιμοποιώ πάντα όταν θέλω να εξηγήσω τον τρόπο με τον οποίο αλλάζω στάση στα πράγματα.

Συμβαίνει κάποιο γεγονός σημαντικό ή ασήμαντο. Στο ερέθισμα που έρχεται απ’το περιβάλλον δεν έχουμε κάποιο έλεγχο ούτε μπορούμε να το αλλάξουμε. Το να προσπαθούμε να ελέγχουμε ή να αλλάξουμε το ερέθισμα -το οποίο μπορεί να είναι οτιδήποτε- είναι κουραστικό και μάταιο.

Αυτό που μπορούμε να αλλάξουμε, να έχουμε έλεγχο είναι μόνο στον εαυτό μας και συγκεκριμένα στην αρχική μας σκέψη. Γιατί είναι τόσο σημαντική η αρχική μας σκέψη; γιατί αυτή θα καθορίσει το συναίσθημα που θα προκύψει, το σωματικό σύμπτωμα και τη δράση μας, τη συμπεριφορά μας. Εάν η αρχική μας σκέψη δεν είναι υποστηρικτική προς εμάς, ή διαστρεβλωμένη τότε το συναίσθημα που θα έχουμε να διαχειριστούμε θα είναι δύσκολο, το πιθανότερο είναι να μην αισθανόμαστε καλά στο σώμα και η δράση-συμπεριφορά δεν θα είναι σε καμία περίπτωση βοηθητική.

Για αρχή, αυτό που θα σας πρότεινα να κάνετε όταν καταλαβαίνετε πως η αρχική σας σκέψη δεν είναι βοηθητική -θα το αναγνωρίζετε απ’όλα τα υπόλοιπα και κυρίως απ’την αίσθηση στο σώμα και τη δράση- είναι να στέκεστε λίγο σε εσάς και να λέτε “υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να σκεφτώ και να ερμηνεύσω το αρχικό ερέθισμα;” Εάν αυτό σας δυσκολεύει τότε σκεφτείτε ή ρωτήστε κάποιον που σκέφτεται και αντιδρά διαφορετικά από εσάς.  Να θυμάστε πως μόνο τρία πράγματα μπορούμε να ελέγξουμε: τις σκέψεις μας, τις εικόνες που φτιάχνουμε στο μυαλό μας και τη συμπεριφορά μας.

Σε όσες ομάδες αυτοβοήθειας δουλεύουν τα δώδεκα βήματα, η παραφροσύνη ορίζεται ως η συνεχής επανάληψη μιας συμπεριφοράς με την προσδοκία ενός διαφορετικού αποτελέσματος. Εάν συνεχίζετε να συμπεριφέρεστε με τους ίδιους τρόπους και περιμένετε διαφορετικά αποτελέσματα, τότε κάτι κάνετε λάθος. Πάρτε την ευθύνη των επιλογών σας, των συναισθημάτων σας και σταματήστε να κατηγορείτε τους άλλους. Δοκιμάστε να αλλάξετε τις σκέψεις σας, τις συνήθειές σας, τον τρόπο που νοηματοδοτείτε αυτά που σας συμβαίνουν, αυτά που διαβάζετε, τους ανθρώπους που συναναστρέφεστε και κυρίως τον τρόπο που μιλάτε για τον εαυτό σας και τους άλλους.

Έχω παρατηρήσει πως ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων στεναχωριέται και μένει στο γεγονός πως κάποια πράγματα τα έμαθε σε μεγάλη ηλικία και ότι θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια για να καταφέρει να σκέφτεται υποστηρικτικά προς τον εαυτό του.  Το καταλαβαίνω πάρα πολύ και ως θεραπευόμενη τα πρώτα χρόνια της θεραπείας έχω λυπηθεί και έχω θυμώσει που κάποια πράγματα έπρεπε να μάθω να τα κάνω “manually”.  Να χαίρεστε που έχετε τη δυνατότητα να μαθαίνετε καινούργιους τρόπους -και ας μην τους χρησιμοποιήσετε ποτέ- γιατί αυτό σας δίνει επιλογές.

Στο επόμενο και μάλλον τελευταίο ποστ θα μιλήσουμε για το mind mapping.

Ένα απ’τα μεγαλύτερα cliche που έχουν ειπωθεί είναι το “πρέπει να πιστεύεις στον εαυτό σου γιατί εάν δεν το κάνεις εσύ δεν θα το κάνει κανένας”.   Η αλήθεια είναι πως εάν θέλετε να πετύχετε τους στόχους σας θα πρέπει να πιστεύετε πως είστε ικανοί να τα καταφέρετε. Πρέπει να πιστεύετε πως έχετε αυτό που χρειάζεται.  Δεν έχει τόση σημασία αν θα το πείτε αυτοεκτίμηση, αυτοπεποίθηση ή πιστεύω σε μένα. Σημασία έχει να ξέρετε πως έχετε τις ικανότητες, τo ταλέντο και τις δεξιότητες για να φτάσετε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας είναι επιλογή, είναι στάση ζωής. Μια συνήθεια που μαθαίνεται και αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου. Αν οι γονείς σας ήταν ενθαρρυντικοί σίγουρα έχετε ένα πλεονέκτημα.  Εάν όχι, η ψυχοθεραπεία και η ψυχοτραυματολογία βοηθάνε πάρα πολύ. Αυτό που δεν βοηθάει καθόλου είναι το ασταμάτητο “δριμύ κατηγορώ” και η συνεχής ενασχόληση με το παρελθόν. Στην παρούσα φάση, δηλαδή στο να επιτύχετε συγκεκριμένους στόχους, δεν θα κερδίσετε κάτι με το να κατηγορείτε τους γονείς σας για τη χαμηλή σας αυτοεκτίμηση. Στο τώρα, ως ενήλικες, η ευθύνη για να αλλάξετε τρόπο σκέψης ευτυχώς είναι αποκλειστικά δική σας. Είναι δική σας επιλογή να πιστέψετε πως μπορείτε να καταφέρετε αυτό που θέλετε. Σταματήστε να σκέφτεστε ή να χρησιμοποιείτε φράσεις όπως “δεν μπορώ, μακάρι να μπορούσα”. Η αρχική μας σκέψη είναι πάρα πολύ σημαντική γιατί αυτή θα καθορίσει το συναίσθημα που θα προκύψει, το σωματικό σύμπτωμα και τη δράση μας. Η προσωπική μας ανάπτυξη χρειάζεται δουλειά, πειθαρχία και κυρίως θέληση για αλλαγή.

Οι άνθρωποι που δεν πιστεύουν στον εαυτό τους έχουν ανάγκη τη συνεχή αποδοχή των άλλων, την επικύρωση των συναισθημάτων τους, των σκέψεων και των πράξεών τους. Εάν η αποδοχή των άλλων ή το τι σκέφτονται οι άλλοι για τους στόχους μας ήταν προϋπόθεση για να πετύχουμε, οι περισσότεροι δεν θα είχαμε καταφέρει τίποτα.

Η προϋπόθεση είναι να παίρνουμε αποφάσεις που θα μας οδηγήσουν στο να είμαστε ευτυχισμένοι. Υπάρχει ο γνωστός “κανόνας” 18/40/60: όταν είμαστε 18 ανησυχούμε για το τι σκέφτεται όλος ο υπόλοιπος κόσμος για εμάς. Στα 40, αδιαφορούμε για το τι σκέφτονται οι άλλοι και στα 60 συνειδητοποιούμε πως κανένας δεν ασχολιόταν μαζί μας.  Συνήθως, τα πράγματα έχουν να κάνουν μ’εμάς πολύ λιγότερο απ’ό,τι νομίζουμε. Οι άλλοι άνθρωποι -και ειδικά αυτή την εποχή- έχουν δικά τους θέματα να επιλύσουν, τις δικές τους ζωές να διαχειριστούν και εάν σκέφτονται εσάς και το τι κάνετε, μάλλον αναρωτιούνται τι σκέφτεστε εσείς για εκείνους.  Στο μεταξύ, όσο χάνετε χρόνο και ενέργεια ανησυχώντας εάν οι άλλοι εγκρίνουν τις ιδέες σας, τους στόχους σας, τα ρούχα σας, τα μαλλιά σας κλπ, θα ήταν πιο εποικοδομητικό να ασχολείστε με τους εαυτούς σας και τους τρόπους που θα καταφέρετε να υλοποιήσετε τα σχέδιά σας.  Αυτά που σκέφτονται οι άλλοι για εμάς δεν είναι δικό μας θέμα.

Στο επόμενο ποστ θα δούμε τον τρόπο να αλλάζω τη σκέψη μου όταν ένα εξωτερικό ερέθισμα-γεγονός με δυσκολεύει.

Το πρώτο βήμα για να πετύχετε έναν ή περισσότερους στόχους είναι να αποφασίσετε τι ακριβώς θέλετε. Να αποφασίσετε τι θέλετε να κάνετε, τι άνθρωπος θέλετε να είστε, τι θέλετε να καταφέρετε και πού θέλετε να φτάσετε για να νιώσετε ευτυχισμένοι.   Ένας από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι δεν παίρνουν αυτό που θέλουν είναι γιατί δεν έχουν αποφασίσει τι θέλουν. Δεν έχουν καθορίσει τις επιθυμίες τους με τρόπο σαφή και λεπτομερή.  Οι περισσότεροι γνωρίζουν αυτό που δεν θέλουν, αλλά έχουν δυσκολία να περιγράψουν με λεπτομέρεια αυτό που πραγματικά θέλουν.

Αυτό συμβαίνει όταν έχουμε χάσει την επαφή με τον πραγματικό μας εαυτό.  Τα “πρέπει” ξεκινούν πολύ νωρίς στη ζωή ενός ανθρώπου. Γεγονότα, ιδέες, ηθική, αξίες, όλα αυτά καταπίνονται χωρίς τη διαδικασία της αφομοίωσης, εμποδίζοντάς τον να αναπτύξει τη δική του προσωπικότητα. Έτσι, ξεκινάει η διαμάχη μεταξύ αυτού που είμαι και αυτού που νομίζω ότι πρέπει να είμαι.  Κάποια στιγμή χάσαμε την επαφή με τις ανάγκες του σώματός μας και τις πραγματικές μας επιθυμίες και είχε γίνει πιο σημαντικό να προσπαθούμε να καταλάβουμε τι ήθελαν οι άλλοι άνθρωποι από εμάς να κάνουμε. Μάθαμε να κάνουμε πράγματα για να πάρουμε την έγκριση των σημαντικών άλλων και φτάσαμε να κάνουμε πράγματα που δεν σήμαιναν τίποτα για εμάς. Υπάρχουν μέσα μας τόσα “πρέπει”, τόσες πεποιθήσεις που δεν είναι δικές μας, που πλέον δεν υπάρχει χώρος για τα δικά μας θέλω.

Πώς θα “διεκδικήσετε” πίσω τον αυθεντικό σας εαυτό και τις πραγματικές σας ανάγκες και επιθυμίες χωρίς φόβο, ντροπή, και απαγορεύσεις; Δώστε αξία στις επιθυμίες σας, στις ανάγκες σας και στις προτιμήσεις σας. Δεν έχει σημασία πόσο μικρές ή μεγάλες είναι αυτές.  Μην σκεφτείτε ποτέ πως η δική σας επιθυμία είναι ασήμαντη ή λιγότερο σημαντική από κάποιου άλλου. Όταν έρχεστε αντιμέτωποι με μια επιλογή -δεν έχει σημασία πόσο μικρή ή ασήμαντη- ενεργείτε πάντα σαν να έχετε προτίμηση. “εάν με ενδιέφερε, τι θα επέλεγα; εάν ήταν σημαντική για μένα αυτή η απόφαση τι θα προτιμούσα να κάνω;” Σταματήστε να λέτε: “δεν με πειράζει, δεν με νοιάζει, το ίδιο μου είναι”.
Η ασάφεια ή το μπέρδεμα για το ποιες είναι οι επιθυμίες σας και η πεποίθηση πως εκείνες των άλλων είναι πιο σημαντικές, είναι μια συνήθεια που ξεμαθαίνεται.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να αρχίσει κάποιος να ανακαλύπτει  τις επιθυμίες, τους στόχους, τις ανάγκες του. Ο πιο γρήγορος που χρησιμοποιώ εγώ είναι η ερώτηση: “εάν υποθέσουμε πως εμφανιζόταν ένα τζίνι και σου έλεγε πως μπορεί να πραγματοποιήσει τώρα τρεις ευχές σου, ποιες θα ήταν αυτές;”  Άλλοι, προτιμούν λίστες, οι οποίες όντως είναι πολύ βοηθητικές.  Γράψτε 30 πράγματα που θέλετε να κάνετε, 30 πράγματα που θέλετε να αποκτήσετε και 30 ιδιότητες, χαρακτηριστικά που θέλετε να έχετε πριν πεθάνετε. Αυτός είναι ένας ωραίος τρόπος για να ξεκινήσετε. Συνήθως, τα πρώτα που γράφει κάποιος είναι υλικά αγαθά. Όσο προχωράτε θα εκπλαγείτε μ’αυτά που θα γράφετε και  πόσο συγκεκριμένοι έχετε τη δυνατότητα να γίνετε.

Να θυμάστε πως δεν έχει σημασία αν ο στόχος είναι μεγάλος ή μικρός. Σημασία έχει να είναι συγκεκριμένος. Ασαφής στόχος, ασαφή αποτελέσματα. Εάν περιορίσετε τις επιλογές σας μόνο σ’αυτό που φαίνεται λογικό ή πιθανό, αποσυνδέεστε πάλι απ’τον εαυτό σας και τα θέλω σας.
Στο τρίτο μέρος, το επόμενο βήμα.