“Βλέπω τις εταιρείες και τους οργανισμούς ως μεμονωμένα άτομα”

Στο πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που παρακολουθώ διοργανώθηκε ένα workshop με θέμα “Κακοποίηση και παρενόχληση στο χώρο εργασίας”. Ομιλητής ήταν ο Daan van Baalen MD, PhD, ψυχοθεραπευτής Gestalt, εκπαιδευτής, επόπτης και πιστοποιημένος GPO. Ιδρυτής του Norwegian Gestalt Institute Academic College (NGI) ο οποίος έχει διδάξει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, έχει δημοσιεύσει πληθώρα άρθρων και συμμετέχει ενεργά στην έρευνα.

Βρήκα ενδιαφέρουσα την προσέγγισή του που ήταν πολύ διαφορετική από αυτό που περιμέναμε οι ψυχοθεραπευτές που τον παρακολουθήσαμε, γι’αυτό και σκέφτηκα ότι θα ήταν καλή ιδέα να τον “ακούσουν” και άλλοι μέσω των ερωτήσεων που του έθεσα και δημοσιεύω εδώ. Διαβάστε τι μου είπε.

  1. Με ποιον τρόπο μπορεί ένας σύμβουλος να βοηθήσει τους εργαζόμενους και τους εργοδότες μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού;

Αυτή η ερώτηση μου θυμίζει μια δήλωση του Irv Yalom:
“το πιο πολύτιμο πράγμα που έχω να προσφέρω είναι η ίδια μου η παρουσία, απλά να είμαι μαζί, παρών. Πάψε να προσπαθείς να πεις κάτι έξυπνο και φιλοσοφημένο. Παράτα την αναζήτηση μιας καταλυτικής ερμηνείας που θα κάνει όλη τη διαφορά. Δουλειά σου είναι απλά να προσφέρεις την πλήρη παρουσία σου. Εμπιστευθείτε τους, θα βρουν οι ίδιοι τί έχουν ανάγκη να πάρουν από τη συνεδρία”

Η πλήρης παρουσία του συμβούλου θεωρείται θεμελιώδες χαρακτηριστικό μιας αποτελεσματικής σχέσης. Ουσιαστικά είναι η αλληλεπίδραση της ύπαρξης του συνόλου του εαυτού στη συνάντηση με τους εργαζόμενους και τους εργοδότες, με το να είναι παρόντες στο εδώ και τώρα σωματικά, συναισθηματικά και γνωστικά.

Δεν αποτελεί αντικατάσταση μιας τεχνικής. Η παρουσία στη συμβουλευτική είναι μια θεμελιώδης στάση που υποστηρίζει την ενεργητική ακοή και κατανόηση του πελάτη στο εδώ και τώρα. Aποτελεί επίσης ένα πλαίσιο παροχής συμβουλών που ενθαρρύνει μια βαθιά σύνδεση μεταξύ του συμβούλου και του εργαζόμενου μέσω διαφόρων πτυχών, όπως η συνειδητοποίηση των σωματικών αισθήσεων, των συναισθημάτων και της αντίληψης.

Η πλήρης παρουσία είναι αυτή που επιτρέπει την αλληλεπίδραση που βασίζεται σε μια κιναισθητική και συναισθηματική αίσθηση της εμπειρίας του άλλου. Οι εργαζόμενοι και ο εργοδότης το μαθαίνουν αυτό από τον σύμβουλο ο οποίος μέσα από την εμπειρία του, τις γνώσεις του, τις δεξιότητές του στην φαινομενολογία προσεγγίζει το “όλον” του πελάτη χωρίς να επενδύει αποκλειστικά στο αποτέλεσμα. Όχι επειδή δεν τον ενδιαφέρει, αλλά γιατί η αλλαγή και η ανάπτυξη είναι φυσικό αποτέλεσμα όταν κάποιος αντιμετωπίζει τον εαυτό του μέσα από το συνεχές της επίγνωσης.

  1. Θα μπορούσατε να αναφέρετε ποιες συμπεριφορές κρίνονται ανεκτές και ποιες εντάσσονται στην κατηγορία της παρενόχλησης;

Οποιαδήποτε συμπεριφορά που στερείται παρουσίας είναι κακοποιητική.

  1. H συμβουλευτική στον εργασιακό χώρο έχει αλλάξει μέσα στα χρόνια;
    Ναι. Από παρεμβάσεις που εστιάζουν σ’έναν εκλογικευμένο- “εργαστηριακό” τρόπο κατανόησης ενός οργανισμού σε μια προσέγγιση αντιμετώπισης των οργανισμών ως μεμονομένων ατόμων. Αυτή ακριβώς η ενεργή παρουσία του συμβούλου είναι που προσδίδει ποιότητα και κάνει τη διαφορά.
  2. Θα θέλατε να μοιραστείτε ένα περιστατικό σ έναν οργανισμό ή εταιρεία που ήταν δύσκολο να χειριστείτε; Οι οργανισμοί που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ξεκινούν με τον λάθος τρόπο. Σύμφωνα με την θεωρία του Pragnanz, το αντιληπτικό μας σύστημα οργανώνει την εικόνα με τον πιο απλό τρόπο. Το ίδιο συμβαίνει και με έναν οργανισμό. Οι άνθρωποι προτιμούμε πράγματα που είναι απλά, σαφή και με σωστή διάταξη. Βασικός μας στόχος είναι να αποκτήσει το άτομο επίγνωση, γιατί αυτό αναπόφευκτα οδηγεί στην αλλαγή και στην ανάπτυξη.

Ο Φόβος του φόβου

miedo
Έχουν ειπωθεί και γραφεί πολλά για το φόβο. Χιλιάδες τσιτάτα από πολιτικούς μέχρι δημόσια πρόσωπα και φιλοσόφους αναπαράγονται καθημερινά με στόχο να τον ξορκίσουν και όμως παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια και μάλιστα από αυτά που κάποιος στήνει μπροστά του. Εκεί που είσαι έτοιμος να κάνεις μια συναρπαστικά θετική αλλαγή στη ζωή σου, ξαφνικά νιώθεις την παγωμένη, αφόρητα πιεστική και εκβιαστική πυγμή του γνωστού, της συνήθειας. Μια σου πλευρά είναι ενθουσιασμένη με την προοπτική της αλλαγής μια νέα δουλειά, ένα σπίτι, μια νέα σχέση και μια άλλη είναι καθηλωμένη στη μέχρι τώρα πραγματικότητά σου, άνετη μέσα στην αδράνεια. Και αυτή σου η πλευρά, σε κρατάει απ’ το να προχωρήσεις μπροστά.

Ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα όπως όλα τα υπόλοιπα που είναι απαραίτητο να υπάρχει ώστε να μας προφυλάσσει από πιθανούς κινδύνους. Είναι σημαντικό να κάνουμε τον διαχωρισμό από το άγχος. Ο φόβος σχετίζεται με υπαρκτούς κινδύνους και από αυτούς μας προστατεύει, ενώ το άγχος έχει συχνά να κάνει με φανταστικούς κινδύνους ή καταστάσεις, το οποίο πυροδοτείται ή από ένα τραυματικό γεγονός που μας έχει συμβεί ή επειδή κάποιος μας έχει φοβίσει λέγοντάς μας συνέχεια πως πρέπει να μείνουμε μακριά από μια κατάσταση.

Τον φόβο τον χρειαζόμαστε. Μέχρις εκεί που μας επιτρέπει να είμαστε λειτουργικοί και να προστατεύουμε τον εαυτό μας, χωρίς να μας περιορίζει και να μας απαγορεύει από το να ζούμε ευτυχισμένοι και ολοκληρωμένοι. “Ζω χωρίς φόβο” δεν σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε άγνοια κινδύνου ή να υπερεκτιμούμε τις ικανότητές μας. Απλά σημαίνει πως χρειάζεται να τον νιώθουμε, να στεκόμαστε σ’αυτόν όπως με όλα τα συναισθήματα άλλωστενα τον αξιολογούμε, να τον λαμβάνουμε υπόψη μας και παρ’όλα αυτά να προχωράμε σε οποιαδήποτε αλλαγή θέλουμε. Εξάλλου η γενναιότητα, δεν προϋποθέτει την απουσία του φόβου, αλλά αντίθετα τη διαχείρισή του. Ο στόχος δεν είναι να μη φοβηθούμε ποτέ, αλλά να μη μας κρατήσει πίσω σε μια ζωή που πια δεν μας ικανοποιεί.

Ο φόβος θα εμφανίζεται μπροστά μας κάθε φορά που θα προσπαθούμε να “μεγαλώσουμε”, να αναπτυχθούμε, να πάμε εκεί όπου ονειρευόμαστε. Πολλοί από εμάς πιστεύουμε πως ο φόβος είναι ένα σημάδι κινδύνου, μια προειδοποίηση πως κάτι κακό πρόκειται να συμβεί και θα πρέπει να το αποφύγουμε με κάθε τρόπο. Αυτός ο τρόπος μας εξυπηρέτησε όταν ήμασταν παιδιά και δεν είχαμε άλλη επιλογή. Υπάρχει διαφορά μεταξύ του φόβου για το άγνωστο, το καινούργιο και αυτόν του ενστίκτου. Είμαι σίγουρη πως εάν σταθείς σ’ αυτό που σου συμβαίνει, χωρίς να επηρεάζεσαι από τρίτους, θα καταλάβεις τι εννοώ και θα ξέρεις ποιο απ’ τα δυο σε αφορά.

Όσοι έκαναν κάτι μοναδικό και σημαντικό θα σου πουν το ίδιο: “Φυσικά και φοβήθηκα. Φυσικά και σκέφτηκα να το βάλω στα πόδια. Κάτι φορές ακόμα το σκέφτομαι. Όμως, ούτε στιγμή δεν μετάνιωσα αυτή την αλλαγή”. Προσπάθησε να ανακαλέσεις θετικές εμπειρίες, αναμνήσεις. Φέρε στο μυαλό σου εκείνες τις φορές που αισθανόσουν φόβο και όμως έκανες τη μετάβαση που τόσο ήθελες. Πώς εξελίχθησαν τα πράγματα; Οι πιθανότητες είναι όλα να πήγαν καλά. Η τάση μας είναι να θέλουμε να πάμε στο γνώριμο, έστω και αν αυτό είναι άσχημο ή ταλαιπωρητικό γιατί αυτό μας φαίνεται πιο εύκολο. Ξέρουμε πως να είμαστε μέσα σ’ αυτό, ξέρουμε να συμπεριφερθούμε, τι να περιμένουμε, τί δεν θα πάρουμε. Η ασφάλεια της συνήθειας πολλές φορές δεν μας αφήνει να δούμε πως ένας κύκλος έχει κλείσει.

Το μοναδικό πράγμα για το οποίο μπορεί να μετανοιώσει όποιος εγκαταλείψει μια άσχημη κατάσταση, είναι που δεν το είχε κάνει νωρίτερα. Η αλλαγή και η ανάπτυξη είναι φυσικά και αναπόφευκτα αποτελέσματα όταν αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας και τη φύση της ύπαρξής μας μέσα από την επίγνωση, τη ζωντανή επαφή και όχι μέσα από την προσπάθεια, τον έλεγχο ή την αποφυγή. Υπάρχει ένα μαγικό υπαρξιακό παράδοξο, όπου η αλλαγή συμβαίνει, όταν κάποιος γίνεται αυτό πού είναι και όχι όταν προσπαθεί να γίνει αυτό που δεν είναι. Η ζωή συμβαίνει, προχωράει με ή χωρίς τους φόβους μας. Όταν υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας πως η άσκηση ελέγχου είναι παραίσθηση, τότε θα αρχίσουμε να ηρεμούμε. Το χειρότερο σενάριο που έχεις σκεφτεί δεν θα συμβεί και θα εκπλαγείς ευχάριστα γιατί πολλές φορές συνδέουμε την αλλαγή με κάτι δυσάρεστο και καταστροφικό.

Δημοσιεύθηκε στη Lifo, 25/4/2016 http://www.lifo.gr/articles/health-fitness_articles/98468