Το απώτερο κίνητρο

Πριν χρόνια μια γνωστή μου προσπαθούσε να κόψει το κάπνισμα αλλά δυσκολευόταν πάρα πολύ. Μέχρι που η συνάδελφός της στο διπλανό γραφείο -την οποία αποκαλούσε “ποταπή”- κατάφερε να το κόψει πρώτη. Θυμάμαι να μου λέει: “Νάσια, δε γίνεται να τα έχει καταφέρει αυτή κ να μην μπορώ εγώ. δεν θα ξανακαπνίσω, τέλος”.  Δεν ξανακάπνισε ποτέ.

Θυμήθηκα πάλι αυτό το περιστατικό όταν έλαβα αυτό το email:  “Το καλοκαίρι είναι εδώ κ εγώ θέλω να χάσω κάποια κιλά. Όμως, ενώ ξέρω πολύ καλά τι πρέπει να κάνω, δυσκολεύομαι. ξέρω πως κάτι ψυχολογικό παίζει αλλά δεν έχω ούτε τον χρόνο, ούτε την πολυτέλεια να αρχίζω να σκαλίζω. Μπορείς να γράψεις κάτι σχετικό χωρίς όμως να υπάρχει καμία αναφορά στις λέξεις: παιδικά τραύματα, παιδική ηλικία, γονείς, ψυχοθεραπεία, ψυχικός πόνος κλπ;”

Όταν εκπαιδεύτηκα στην τραυματοθεραπεία απ’τα πρώτα πράγματα που έμαθα ήταν πως απ’την πρώτη το πολύ δεύτερη συνεδρία θα πρέπει να ξέρουμε το κίνητρο του ανθρώπου που ξεκινάει ψυχοθεραπεία και εαν δεν το ξέρουμε, θα πρέπει να το βρούμε μαζί με τον θεραπευόμενο και μάλιστα να είναι ισχυρό. Μας είχε γίνει ξεκάθαρο το πόσο σημαντικό είναι και πως καλό θα ήταν να μην μπούμε καν σε θεραπευτική διαδικασία εάν το κίνητρο του θεραπευόμενου δεν ήταν σαφές και συγκεκριμένο.

Μια απ’τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου, είτε αυτός σχετίζεται με το πόσο παραγωγικοί είμαστε, είτε με το να ξυπνάμε νωρίς το πρωί, να ασκούμαστε καθημερινά, να μεταβάλλούμε μια συνήθεια ή απλά να θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι, είναι να βρούμε το κίνητρο το οποίο θα μας βοηθήσει να πετύχουμε αυτό που θέλουμε. Το κίνητρο είναι αυτό που μας οδηγεί προς ένα στόχο, αυτό που μας κρατάει όταν τα πράγματα αρχίζουν και δυσκολεύουν. Υπάρχουν όλα τα είδη κινήτρων, από θετικά μέχρι αρνητικά. Δουλεύοντας για κάποιον που απειλεί με απόλυση ίσως είναι ένα κίνητρο για να εργαστεί κάποιος σκληρότερα. Προσωπικά, πιστεύω πως τα θετικά κίνητρα λειτουργούν καλύτερα. Αν κάνετε κάτι που εσείς θέλετε να κάνετε, θα έχετε καλύτερο αποτέλεσμα από το να αποφύγετε κάτι που δεν θέλετε (π.χ. να απολυθείτε). Ο φόβος είναι ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για αρκετούς ανθρώπους. π.χ. πονάνε τα γόνατά μου απ’το βάρος που έχω πάρει και αυτό από μόνο του μπορεί να είναι ισχυρό κίνητρο για να θέλω να χάσω βάρος.

Τις περισσότερες φορές θα διαβάσετε ή θα σας πουν πως για να πετύχετε ένα στόχο θα πρέπει να έχετε επιμονή. Υπάρχουν άλλοι που λένε πως για να πετύχετε θα πρέπει να είστε αφοσιωμένοι σ’αυτό και άλλοι που θα σας πουν πως επιβάλλεται να είστε πειθαρχημένοι.

Η αλήθεια είναι πως ένα πράγμα χρειάζεται για να πετύχεις ένα στόχο.  Η επιθυμία, το κίνητρο. Όταν επιθυμείς κάτι, θα γίνεις επίμονος. Όταν επιθυμείς κάτι, θα είσαι αφοσιωμένος. Όταν επιθυμείς κάτι, θα είσαι πειθαρχημένος.

Η επίτευξη ενός στόχου είναι μια διαδικασία. Η επιτυχία δεν είναι κάτι αυτονόητο. Αλλά ούτε και η αποτυχία. Αυτό που χρειάζεται για να ξεκινήσετε είναι το κίνητρο, η επιθυμία. Μια επιθυμία που να είναι αρκετά ειλικρινής και που θα αφορά εσάς ώστε να αποκρυσταλλωθεί σε μια απόφαση για την επίτευξη του στόχου που θέσατε για τον εαυτό σας.

Αυτή τη χρονιά, θα τα καταφέρω-Μέρος V

Για πάρα πολλά χρόνια πολλοί επικαλούνταν μια έρευνα που είχε γίνει στο Yale για τη σχέση που έχει η καταγραφή των στόχων με την μετέπειτα επιτυχία στη ζωή.  Σύμφωνα με αυτή την έρευνα, μόνο το 3% των αποφοίτων είχε γράψει συγκεκριμένους στόχους για το μέλλον του.  Είκοσι χρόνια αργότερα, αποκαλύφθηκε πως  αυτό το 3% κέρδιζε δέκα φορές περισσότερα χρήματα συγκριτικά μ’αυτούς που δεν το έκαναν.

Η έρευνα αποδείχθηκε πως ήταν απλά ένας αστικός μύθος καθώς δυο Καθηγητές Πανεπιστημίου μετά από εκτεταμένες αξιολογήσεις των διαθέσιμων απ’την βιβλιογραφία ερευνών, αποκάλυψαν πως τέτοια έρευνα ουδέποτε είχε διεξαχθεί. Παρόλα αυτά, η μία εκ των δυο Καθηγητών αποφάσισε να κάνει μια έρευνα για το πως η επίτευξη στόχων επηρεάζεται από την καταγραφή τους, από την προσήλωση σε πράξεις που τους προάγουν καθώς κι από τη δέσμευση που θα δώσουμε σε κάποιον τρίτο (σύμβουλο ή φίλο) για την επίτευξη των στόχων μας.

Στην έρευνα έλαβαν μέρος 267 συμμετέχοντες διαφόρων ηλικιών, από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Αυστραλία και την Ασία. Μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν επαγγελματίες απ’τον κλάδο της υγείας, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, δικηγόροι οι οποίοι χωρίστηκαν τυχαία σε πέντε ομάδες.

Απ’ την ομάδα 1 το μόνο που ζητήθηκε ήταν να σκεφτούν έντονα τους στόχους που επιθυμούσαν να πετύχουν μέσα στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες χωρίς να τους καταγράψουν.  Απ’ τις ομάδες 2, 3, 4 και 5 ζητήθηκε να γράψουν τους στόχους τους.
Απ’ την ομάδα 3 συμπληρωματικά ζητήθηκε να φτιάξουν μια λίστα με τις ενέργειες που έπρεπε να ακολουθήσουν.  Απ’ την ομάδα 4 ζητήθηκε να φτιάξουν μια λίστα με ενέργειες που έπρεπε να κάνουν και να τη στείλουν σ’ έναν φίλο τους.  Απ’ την ομάδα 5 ζητήθηκαν όλα τα παραπάνω και να δίνουν εβδομαδιαία αναφορά προόδου σ’ ένα φίλο τους.

Μετά το πέρας των 4 εβδομάδων, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να βαθμολογήσουν την πρόοδό τους και τον βαθμό στον οποίο είχαν επιτύχει τους στόχους τους. Όσοι βρίσκονταν στην Ομάδα 1 είχαν επιτύχει το 43%, ενώ όσοι βρίσκονταν στην ομάδα 5 είχαν πετύχει το 76%.

Αρκετές φορές μεγάλοι στόχοι που έχουμε μας προκαλούν δέος. Σπάνια τους αντιλαμβανόμαστε ως μια σειρά από μικρά βήματα ενώ στην πραγματικότητα ο τρόπος για να επιτευχθεί ένας μεγάλος στόχος είναι να τον διαχωρίσουμε σε μικρότερες διεργασίες οι οποίες θα επιτευχθούν σταδιακά. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να βρείτε τα βήματα που πρέπει να κάνετε προκειμένου να επιτύχετε αυτό που θέλετε. Ένας είναι να συμβουλευτείτε ανθρώπους που έχουν ήδη κάνει αυτό που προσπαθείτε και να τους ρωτήσετε ποια βήματα ακολούθησαν. Από την εμπειρία τους, μπορούν να σας πουν ποια είναι τα απαραίτητα και να σας δώσουν συμβουλές για το πώς να αποφύγετε τις παγίδες. Ένας άλλος τρόπος είναι να ξεκινήσετε από το τέλος και να κοιτάξετε προς τα πίσω. Φανταστείτε τον εαυτό σας στο μέλλον ενώ έχετε πετύχει τον στόχο σας. Σκεφτείτε τα βήματα που χρειάστηκε να κάνετε για να φτάσετε ως εδώ. Ποιο ήταν το τελευταίο πράγμα που κάνατε; στη συνέχεια το προηγούμενο και έπειτα το προηγούμενο μέχρι να φτάσετε στο πρώτο βήμα από το οποίο ξεκινήσατε.

Μια άλλη τεχνική για να δημιουργήσετε ένα σχέδιο δράσης είναι η νοητική χαρτογράφηση, το mind mapping. Πρόκειται για μια απλή διεργασία για να φτιάξετε μια λεπτομερή λίστα βημάτων που πρέπει να ολοκληρώσετε προκειμένου να πετύχετε έναν στόχο. Το mind mapping θα σας βοηθήσει να καθορίσετε τις πληροφορίες που θα συλλέξετε, σε ποιους θα πρέπει να μιλήσετε, τις προθεσμίες που θα χρειαστεί να τηρήσετε, πόσα χρήματα θα χρειαστεί να βρείτε κλπ.

Για να το περιγράψω όσο καλύτερα γίνεται θα φέρω ένα παράδειγμα και πιο κάτω θα δείτε το σχήμα που έφτιαξα εγώ. Ας υποθέσουμε πως ο στόχος σας είναι να χάσετε 12 κιλά μέχρι τέλη Ιουνίου.

Κεντρικός κύκλος: Στον κεντρικό κύκλο σημειώστε το όνομα του στόχου σας.

Δευτερεύοντες κύκλοι: Διαιρέστε τον στόχο σας στις κυριότερες κατηγορίες διεργασιών που θα πρέπει να ολοκληρώσετε για να τον πετύχετε (γιατρός, ιατρικές εξετάσεις, γυμναστήριο, διατροφή)

Ακτίνες: Σχεδιάστε ακτίνες γύρω από κάθε μικρό κύκλο και ονομάστε τις (π.χ. ειδικότητα γιατρού)

Σε μια ξεχωριστή γραμμή που συνδέεται με την ακτίνα που έχετε σχεδιάσει, γράψτε κάθε βήμα που πρέπει να ακολουθήσετε (θα ρωτήσω τη φίλη μου που έχει χάσει πρόσφατα πολλά κιλά να με παραπέμψει σε γιατρό, θα ψάξω απ το ίντερνετ να βρω γιατρό)

Τέλος, ανάλογα με το πόσο πολύπλοκος ή μεγάλος είναι ένα στόχος, μπορείτε να χωρίστε καθεμία από τις με τις αναγκαίες διεργασίες σε ενέργειες που πρέπει να κάνετε, κάτι που θα σας βοηθήσει να δημιουργήσετε την κύρια λίστα με τα απαραίτητα βήματα (να πάρω τηλέφωνο για ραντεβού, μα μάθω το κόστος της επίσκεψης, να ρωτήσω εάν χρειάζεται να πάρω βιταμίνες, εάν ο χρονικός στόχος που έχω θέσει είναι εφικτός  κλπ)
cof

Όταν ξεκινήσετε να γράφετε θα σας έρχονται στο μυαλό διάφορες συμπληρωματικές ιδέες και  εναλλακτικές που μέχρι πριν δεν είχατε σκεφτεί.  Όταν τελειώσετε με τον χάρτη σας τα βήματα που έχετε γράψει σημειώστε τα στο ημερολόγιό σας ορίζοντας και μια προθεσμία ολοκλήρωσης την οποία θα δεσμευθείτε να τηρήσετε.

Κάθε φορά που έγραφα ένα κείμενο μ’αυτή τη θεματολογία είχα στο μυαλό μου μια παροιμία που μου λέει μια φίλη τους τελευταίους μήνες: «Γιατί είναι χοντρό το σβέρκο του λύκου; Επειδή κάνει τις δουλειές μόνος του».  Δεν γίνεται να θέλετε να αποκτήσετε καλύτερη φυσική κατάσταση και να ζητάτε από κάποιον άλλον να πηγαίνει γυμναστήριο. Εάν θέλετε αποτέλεσμα πρέπει να το κάνετε εσείς. Είτε πρόκειται για προπόνηση, για διάβασμα, γράψιμο, περισσότερους πελάτες ή οτιδήποτε άλλο, εσείς πρέπει να το κάνετε. Κανείς δεν θα το κάνει για εσάς. Βεβαίως, μπορεί καποιος να σας δώσει έναν χάρτη για να φτάσετε στον προορισμό σας, αλλά εσείς θα πρέπει να οδηγήσετε.