Το να βλέπουμε, να ερμηνεύουμε αυτά που συμβαίνουν με θετικό τρόπο βοηθάει τη γενικότερη ευεξία μας. Πόσες φορές όμως μπορεί να έχουμε νιώσει ενοχλημένοι, θυμωμένοι ή άβολα όταν μας επέβαλαν το να νοηματοδοτούμε όσα μας συμβαίνουν με θετικό τρόπο;
Όταν χρησιμοποιούμε τη θετικότητα για να αποφύγουμε ή να καταστείλουμε δύσκολα συναισθήματα τότε μπορεί να γίνει τοξική. Η τοξική θετικότητα ορίζεται ως πράξη απόρριψης ή άρνησης του άγχους, της αρνητικότητας ή αρνητικών εμπειριών που υπάρχουν (Sokal, Trudel, & Babb, 2020).

Μερικές φορές μπορεί να δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε τη θετικότητα από την τοξική θετικότητα. Για παράδειγμα εάν κάποιος μας πει “ε βρε παιδί μου δες τη θετική πλευρά”, μπορεί να νιώσουμε ότι δεν μας έχουν ακούσει και δεν μας καταλαβαίνουν. Επειδή τα δύσκολα συναισθήματα είναι ένας τρόπος για να ικανοποιήσουμε ανάγκες, δεν θέλουμε απλώς να τα διώχνουμε χωρίς να τα αναγνωρίζουμε. Έτσι, οι φαινομενικά θετικές συμβουλές από φίλους συχνά μπορεί να μοιάζουν με τοξική θετικότητα για εκείνον που τις δέχεται.

Κάποια παραδείγματα τοξικής θετικότητας είναι και τα παρακάτω:
-”σήμερα είναι πολύ κακή μέρα”. Τοξική αντίδραση: “ναι αλλά έχεις τόσα πολλά για τα οποία πρέπει να είσαι ευγνώμων”.
– “Δυσκολεύομαι να έχω σχέση με τη μητέρα μου. Δεν με καταλαβαίνει”. Τοξική αντίδραση: “Μητέρα σου είναι θα πει μια κουβέντα παραπάνω. Θα πρέπει να την αγαπάς ό,τι κι αν συμβεί. για πόσο ακόμα θα μπορείς να τη βλέπεις;”.
– “Αυτή η δουλειά είναι χάλια. δεν αντέχω”. Τοξική απάντηση: “Είσαι τυχερός που έχεις δουλειά”.

Εάν ο ίδιος άνθρωπος μας έλεγε κάτι λίγο διαφορετικό, για παράδειγμα: “δεν πειράζει που δεν είσαι καλά. δεν γίνεται να είμαστε πάντα καλά. λυπάμαι που δυσκολεύεσαι τόσο με τη μητέρα σου. είναι πραγματικά δύσκολο να υποφέρεις στη δουλειά”, τότε θα παίρναμε την επιβεβαίωση του συναισθήματος που θα χρειαζόμασταν και θα νιώθαμε πως μας ακούνε και μας καταλαβαίνουν.

Οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται το θετικό συναίσθημα ως κάτι καλό οπότε θεωρούν πως και το περισσότερο είναι καλύτερο. Το υπερβολικό θετικό συναίσθημα μπορεί στην πραγματικότητα να είναι κακό. Έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μανία (Gruber, Johnson, Oveis, & Keltner, 2008).

Από άλλες έρευνες καταλαβαίνουμε πόσο λάθος είναι να χρησιμοποιούμε τη θετική επανεκτίμηση όταν απειλείται η ταυτότητά μας. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι βιώνουν φυλετική καταπίεση, η προσπάθεια αναζήτησης θετικής νοηματοδότησης στην πραγματικότητα οδηγεί στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας και ευημερίας (Perez & Soto, 2011).

Το να δοκιμάζουμε να αλλάζουμε τις σκέψεις μας, τις συνήθειές μας, τον τρόπο που μιλάμε στον εαυτό μας μπορεί να είναι κάτι πραγματικά επιδραστικό και να βελτιώνει πραγματικά την ψυχική μας ευεξία και τη διαχείριση των προκλήσεων της ζωής. Ωστόσο, η υπερβολική έμφαση σε αυτή τη συνεχή θετικότητα μπορεί να αποδυναμώσει την αυθεντική εμπειρία και την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε και να επεξεργαζόμαστε τις δυσκολίες.

Μας βοηθάει πολύ -και ας δυσκολευόμαστε κάποιες φορές- να αναγνωρίζουμε και να σεβόμαστε όλα μας τα συναισθήματα, καθώς αυτά μπορούν να μας προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τις ανάγκες και τα όριά μας.