Οι σχέσεις χωρίς ανταπόκριση για τους περισσότερους είναι κάτι πολύ στενάχωρο, ταλαιπωρητικό που το πρώτο που προσπαθούν να κάνουν είναι να απεγκλωβιστούν το συντομότερο δυνατόν ή εξαρχής δεν διανοούνται να μπουν σε μια τέτοια σχέση. “Αυτό δεν είναι το φυσιολογικό”; θα αναρωτηθεί κάποιος. Γιατί να θέλουμε να είμαστε σε μια σχέση που ο άλλος δεν ανταποκρίνεται όπως θα θέλαμε; γιατί να χάνουμε χρόνο με κάποιον που δεν μας ανταποδίδει τη στοργή που έχουμε ανάγκη; γιατί να θέλουμε να σχετιζόμαστε με απόμακρους ανθρώπους;
Ωστόσο, για κάποιους ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Τους είναι δύσκολο να φανταστούν πως είναι σε μια σχέση στην οποία θα έπαιρναν αγάπη, θα καλύπτονταν οι ανάγκες τους. Αισθάνονται αμηχανία με κάποιον που είναι ευγενικός, φροντιστικός, ζεστός και προσεκτικός. Για αρκετούς ανθρώπους η συνέπεια και η σταθερότητα είναι ενδείξεις αδυναμίας ή και πίεσης. Είναι αρκετοί εκείνοι που επιλέγουν την ταλαιπωρία και την ένταση και όταν μια σχέση δεν χρειάζεται υπερβολική προσπάθεια και δεν έχει πόνο τους φαίνεται βαρετή.
Ο Konrad Lorenz, ζωολόγος, ηθολόγος, ορνιθολόγος μελέτησε τη συμπεριφορά των ζώων και έγινε διάσημος με τη θεωρία της εγχάραξης (imprinting). Τη διαδικασία που μόλις λίγες ώρες μετά τη γέννηση ένας νεοσσός νιώθει ενστικτωδώς την έλξη προς τη μητέρα του ή το άτομο που θα δει πρώτα μπροστά του.
Ο Lorenz διερεύνησε τους μηχανισμούς αποτύπωσης, όπου ορισμένα είδη ζώων προσκολλούνται στο πρώτο μεγάλο κινούμενο αντικείμενο που συναντούν. Αυτή η διαδικασία υποδηλώνει ότι η προσκόλληση είναι έμφυτη και προγραμματισμένη γενετικά.
Πήρε έναν μεγάλο αριθμό από αυγά χήνας και τα κράτησε μέχρι να εκκολαφθούν. Τα μισά από τα αυγά τα άφησε στη μητέρα χήνα, ενώ ο Lorenz κράτησε τα υπόλοιπα σε εκκολαπτήριο, για να βεβαιωθεί ότι εκείνος, θα ήταν η πρώτη κινούμενη μορφή που θα έβλεπαν οι νεοσσοί. Τα χηνάκια που ήταν μαζί με τη μαμά χήνα την ακολούθησαν, ενώ τα υπόλοιπα ακολούθησαν τον Lorenz.
Για να διασφαλιστεί ότι η αποτύπωση είχε συμβεί, ο Lorenz έβαλε όλα τα χηνάκια μαζί κάτω από ένα αναποδογυρισμένο κουτί ώστε να αναμιχθούν. Όταν αφαιρέθηκε το κουτί, οι δύο ομάδες χωρίστηκαν για να πάνε στις αντίστοιχες «μητέρες» τους – τα μισά στη μαμά χήνα και τα υπόλοιπα στον Lorenz. Η αποτύπωση έγινε χωρίς καν να γίνει σίτιση αν και φαίνεται να υπάρχει μια κρίσιμη περίοδος κατά την οποία μπορεί να συμβεί (12-17 ώρες μετά την εκκόλαψη). Το πιο ενδιαφέρον είναι πως μετά από 32 ώρες η αποτύπωση είναι απίθανο να συμβεί. Ο Lorenz ισχυρίστηκε ότι μόλις γίνει το αποτύπωμα, δεν μπορεί να αντιστραφεί, ούτε μπορεί το χηνάκι να αποτυπωθεί και σε κάποιον άλλο.
Σκληρά και διαφωτιστικά, ο Lorenz έδειξε ότι ένας νεοσσός μπορεί -ανάλογα και με το πείραμα- να αναπτύξει μια εξαιρετικά ισχυρή προσκόλληση είτε σε έναν επιστήμονα, ή στη μαμά του ή σ’ενα ποδήλατο, μια λεκάνη, μια ρόδα αυτοκινήτου ή οτιδήποτε άλλο.
Η θεωρία της εγχάραξης όπως ήταν φυσικό επηρέασε πολύ και άλλες επιστήμες όπως της ψυχολογίας και αυτό γιατί η αποτύπωση έχει συνέπειες, τόσο για τη βραχυπρόθεσμη επιβίωση, όσο και μακροπρόθεσμα σχηματίζοντας εσωτερικά πρότυπα για μεταγενέστερες σχέσεις. Η φύση και η μορφή της πρώτης σχέσης γίνεται μοντέλο για τις επόμενες, προκαλώντας προσδοκίες για το αν το άτομο είναι άξιο αγάπης και κατά πόσο μπορεί να βασιστεί στους άλλους.
Όπως και τα χηνάκια, έτσι και τα βρέφη δεν είναι σε θέση να διακρίνουν καλά ανάμεσα στους φροντιστές τους. Προσκολλώνται σε όποιον είναι κοντά τους, όχι σε αυτόν που θα ήθελαν ιδανικά να επιλέξουν. Κάποια άτυχα βρέφη για να επιβιώσουν θα προσκολληθούν σε ανθρώπους που δεν αξίζουν την αγάπη τους, που είναι τόσο σχετικοί με τις ανάγκες τους όσο και ένα ποδήλατο σε ένα χηνάκι. Ένα βρέφος δεν θα εγχαραχθεί σε μια ρόδα ή σε μια λεκάνη, αλλά μπορεί να προσκολληθεί σε κάποιον που το αμελεί συναισθηματικά, το κριτικάρει, το κάνει να αισθάνεται ντροπή.
Έτσι, το βρέφος, στην ενήλικη ζωή, θα ψάχνει συντρόφους που κάτι στη συμπεριφορά τους θα του είναι οικείο και θα το έχει ξαναζήσει γιατί οι άνθρωποι πάμε στο γνώριμο γιατί εκεί ξέρουμε τον τρόπο να υπάρχουμε, τον τρόπο που θα συμπεριφερθούμε. Δύσκολα και μετά από σκέψη θα δώσουν ευκαιρία σε ανθρώπους οι οποίοι δεν είναι διατεθειμένοι να ικανοποιήσουν την επιθυμία τους για πολυπλοκότητες που έχουν λανθασμένα συνδέσει με την αγάπη. Πολύ συχνά περιγράφουν κάποιον ως ‘βαρετό’ όταν στην πραγματικότητα εννοούν: “Είναι απίθανο να με κάνει να υποφέρω με τον τρόπο που πρέπει να υποφέρω για να αισθανθώ ότι η αγάπη είναι πραγματική”.
Μπορεί να είμαστε πολύ πιο εξελιγμένοι από τα πουλιά αλλά κάποιες φορές, ένα τραύμα μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε τόσο ανυπεράσπιστοι όσο και ένα χηνάκι. Δεν υπάρχει τίποτα προσβλητικό σε αυτό. Μπορεί να χρειαστεί καιρός και αρκετή δουλειά για να αποκτήσουμε επίγνωση μιας διαδικασίας που στο τώρα δεν μας προσφέρει κάτι και πως ως ενήλικοι έχουμε επιλογές. Επιλογές και την ελευθερία να απογειωθούμε και να βρούμε μια ενήλικη μορφή αγάπης που δεν θα χαρακτηρίζουμε βαρετή.
Analyse this #not 