Προ ημερών, διαβάζοντας διάφορα ρεπορτάζ από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, έπεσα πάνω σε αυτή τη συνέντευξη του ψυχολόγου  Adam Grant στην οποία του ζητούσαν να αναφέρει την καλύτερη και τη χειρότερη συμβουλή που είχε να δώσει για την ανατροφή των παιδιών.

Ο Grand αναφέρθηκε στον τρόπο που τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν την πολυσυζητημένη ανθεκτικότητα και τη συσχέτισε με τη σχέση που αναπτύσσουν με τους γονείς τους.  Μάλιστα, αναφέρθηκε σε μια γνωστή μελέτη για όσους στο Ολοκαύτωμα έβαλαν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να σώσουν, συχνά, άγνωστους σε αυτούς ανθρώπους.

Το ερώτημα ήταν τι τους οδήγησε σε αυτή τη συμπεριφορά;

Σήμερα που είναι η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, σκέφτηκα να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις του Adam Grand για το θέμα.

Είπε λοιπόν:

Η χειρότερη συμβουλή για γονείς που έχω ακούσει ποτέ είναι ότι όταν τα παιδιά κάνουν κάτι λάθος, πρέπει να τιμωρούνται. Έχει γίνει μια γνωστή μελέτη για εκείνους που κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος έβαλαν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να σώσουν -σε ορισμένες περιπτώσεις άγνωστους σε εκείνους ανθρώπους-. Το ερώτημα ήταν τι τους έκανε διαφορετικούς από τους συνανθρώπους τους, που ζούσαν στις ίδιες πόλεις, οι οποίοι ποτέ δεν τοποθετήθηκαν; Η απάντηση ήταν ότι εν μέρει, οι γονείς τους, τους αντιμετώπιζαν διαφορετικά όταν παρεκτρέπονταν. Εκείνοι που δεν ενεπλάκησαν, τιμωρούνταν συνεχώς όταν έκαναν κάτι λάθος και έτσι έμαθαν να αποφεύγουν τις αρνητικές συνέπειες των πράξεών τους. Εκείνοι που έπαιρναν το ρίσκο να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους σε κίνδυνο, αντί να τιμωρούνται, λάμβαναν εξηγήσεις απ’ τους γονείς τους.

Όταν δεν τηρούσαν κάποιον κανόνα, τους εξηγούσαν πως όσο ανόητος και αν τους φαινόταν, οι πράξεις τους, η συμπεριφορά τους έχει αντίκτυπο στους άλλους και μπορεί να τους βλάψει.  Με αυτό τον τρόπο είναι πιθανότερο για ένα παιδί να προβληματιστεί σχετικά με τον αντίκτυπο της συμπεριφοράς του σε άλλους.

Βεβαίως, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η στάση των γονιών τελικά τους έκανε να τοποθετούνται με πράξεις ηρωισμού, θυσίας και θάρρους. Αυτό όμως που ξέρουμε είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν να σχετίζονται με διαφορετικό ηθικό σκεπτικό όταν τους έχουμε εξηγήσει γιατί η συμπεριφορά τους είναι λάθος και γιατί οι πράξεις τους μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στους άλλους. Όταν λοιπόν τους εξηγούμε το λάθος αντί να τα τιμωρούμε τότε είναι πιθανότερο να διαμορφώσουν ηθικές αρχές που ως ενήλικες θα τους κινητοποιούν να επιλέξουν το σωστό για τους άλλους.

Είναι σημαντικό τα παιδιά να μάθουν από νωρίς ότι δεν είναι μόνον αυτά που μπορούν να υπολογίζουν στη βοήθεια των άλλων αλλά και ότι οι άλλοι μπορούν να βασίζονται σε εκείνα.

Και αυτό είναι κάτι που μαθαίνεται από τους γονείς και αρκετά νωρίς._