Συχνά, τείνουμε να αναζητούμε φίλους που μας μοιάζουν – ανθρώπους που μοιράζονται τα ίδια πιστεύω, ενδιαφέροντα και συνήθειες. Ωστόσο, οι πιο ουσιαστικές και μεταμορφωτικές φιλίες προκύπτουν όταν συναντάμε εκείνους που μας ισορροπούν, τους φίλους που συμπληρώνουν τις αδυναμίες μας και μας βοηθούν να ανακαλύψουμε νέες πτυχές του εαυτού μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι μπορεί να μας ελκύουν φιλικές σχέσεις με ανθρώπους που φαινομενικά, είναι εντελώς διαφορετικοί από εμάς. Βλέπουμε σε αυτούς, έστω και αμυδρά, την ισορροπία των δικών μας μονόπλευρων πτυχών. Συχνά αυτές οι φιλίες αντιμετωπίζονται με δυσπιστία γιατί κυριαρχεί η πεποίθηση ότι “όμοιος με όμοιο” είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να διατηρηθεί μια φιλία. Όμως, ένας άνθρωπος στα εξήντα του μπορεί να βρει βαθιά αξία σε μια φιλία με κάποιον στα τριάντα του, και το αντίστροφο.  Ο μεγαλύτερος έχει μια αίσθηση πως είναι επίκαιρος, ενεργός, με ζωντάνια, ενώ ο νεότερος βλέπει και βιώνει μια μακροπρόθεσμη προοπτική. Βέβαια αυτές οι επαφές δεν ενθαρρύνονται και έτσι αυτές οι φιλίες παραμένουν στις παρυφές της καθημερινότητας, παρόλο που έχουν τη δύναμη να εμπλουτίσουν τις ζωές μας βαθιά. 

Με τον ίδιο τρόπο, κάποιος που είναι κλειστός ή ντροπαλός ίσως να μην μπορούσε να βρει καλύτερο φίλο από έναν κοινωνικά άνετο και σίγουρο άνθρωπο – κάποιον που μπορεί να κατευνάσει την ανησυχία του όταν βρίσκεται ανάμεσα σε άλλους. Αντίστοιχα, ένας  κοινωνικός τύπος, μπορεί να έχει ανάγκη έναν φίλο που να κατανοεί, να εκτιμά και να ενθαρρύνει την πιο ήσυχη, στοχαστική του πλευρά. Είναι πολύ βοηθητικό να ξέρεις πως όταν πρέπει να πάρεις μια απόφαση -μικρή ή μεγάλη- και θες μια διαφορετική άποψη, θα ρωτήσεις μια φίλη/φίλο που σε ξέρει,  “φίλε, εσύ τι λες να κάνω;” 

Παρόλα αυτά, υποθέτουμε λανθασμένα ότι οι άνθρωποι αναζητάμε μόνο αυτό που μας μοιάζει. Υπάρχει μια απροθυμία να αποδεχθούμε ότι ο επιστημονας και ο καλλιτέχνης, ο αριστερός και ο δεξιός, ο φτωχός και ο πλούσιος, ο υπερβολικά αθλητικός και ο νωχελικός μπορεί – σε επίπεδο φιλίας – να αναζητούν ο ένας τον άλλον.

Η διαφορετικότητα στις φιλίες μας δεν αποτελεί απειλή αλλά είναι μια ανεκτίμητη ευκαιρία για προσωπική και συναισθηματική ανάπτυξη. Μας επιτρέπει να ξεφύγουμε από τον δικό μας τρόπο και μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του άλλου. Οι φίλοι που μας ισορροπούν δεν μας αλλάζουν, μας ολοκληρώνουν. Μέσα από αυτούς, μαθαίνουμε να βλέπουμε τις διαφορές όχι ως εμπόδια, αλλά ως γέφυρες που μας οδηγούν σε έναν πιο πλούσιο και ισορροπημένο εαυτό.

Σε αυτό το άρθρο, η Faith Hill γράφει για την εμπειρία εκείνων που αποφάσισαν να σταματήσουν να αναζητούν ρομαντικές σχέσεις, απογοητευμένοι από τη διαδικασία των ραντεβού ή την πίεση που συνοδεύει την προσπάθεια εύρεσης συντρόφου. Περιγράφει πώς αυτή η επιλογή δεν είναι απλώς μια παύση από τα dating apps, αλλά μια βαθύτερη αποδοχή της πιθανότητας να μην βρουν ποτέ αυτό που αναζητούν και την ανάγκη να επαναπροσδιορίσουν τη ζωή τους πέρα από τη ρομαντική αγάπη. Στρέφονται σε άλλα πράγματα, όπως η προσωπική ανάπτυξη, οι φιλίες και οι ατομικές επιδιώξεις, επιλέγοντας να χτίσουν μια ζωή με νόημα που δεν εξαρτάται από τη συντροφικότητα.

Σύμφωνα με την αρθρογράφο, η απόφαση να σταματήσει να βγαίνει κάποιος ραντεβού δεν είναι ένδειξη παραίτησης ή ήττας, αλλά μια συνειδητή επιλογή που επιτρέπει στους ανθρώπους να πάρουν τον έλεγχο της ζωής τους. Το να “παραιτηθείς” από τα ραντεβού δεν σημαίνει να εγκαταλείψεις την αγάπη ή την σύνδεση, αλλά να αναγνωρίσεις ότι η ευτυχία και η ολοκλήρωση μπορούν να βρεθούν και αλλού.

Η αλήθεια είναι πως η επιλογή να σταματήσει κάποιος να βγαίνει ραντεβού μπορεί να είναι και μια πράξη αυτοσεβασμού και αυτογνωσίας, ειδικά αν η διαδικασία γίνεται πηγή άγχους και απογοήτευσης. Βέβαια, η πλήρης παραίτηση από την ιδέα του ρομαντισμού, της συντροφικότητας μπορεί να είναι και μια απόφαση που λαμβάνεται λόγω απογοήτευσης, ματαίωσης ή φόβου. Είναι ωραίο να είμαστε ανοιχτοί σε νέες εμπειρίες χωρίς να βάζουμε τη ζωή μας σε αναμονή ή να στηρίζουμε την αξία μας στην εύρεση συντρόφου.

Η αυτογνωσία και η αποδοχή του εαυτού μας –με ή χωρίς σύντροφο– είναι η αφετηρία μιας ικανοποιητικής ζωής. Δεν είναι κακό να παίρνουμε απόσταση, να εστιάζουμε στον εαυτό μας και να επαναπροσδιορίσουμε τι μας γεμίζει. Αυτό που έχει σημασία είναι η πρόθεση πίσω από την απόφαση: γίνεται από φόβο ή από αγάπη για τον εαυτό μας;

Οι γιορτές είναι μια εποχή με φως, ζεστασιά και χαρά. Όμως, για όσους έχουν βιώσει μια απώλεια, οι μέρες αυτές μπορεί να φέρουν στην επιφάνεια ένα βαθύ αίσθημα κενού. Οι αναμνήσεις από αγαπημένα πρόσωπα που δεν είναι πια μαζί μας γίνονται πιο έντονες και μπορεί να νιώθουμε νοσταλγία και θλίψη. Και είναι εντάξει να νιώθουμε έτσι. Είναι εντάξει να μας λείπουν. Η απώλεια είναι μια από τις βαθύτερες ανθρώπινες εμπειρίες και οι γιορτές δεν είναι ανάγκη να λειτουργούν ως πίεση για να κρύψουμε τον πόνο μας πίσω από ένα ψεύτικο ή με το ζόρι χαμόγελο.

Το να θυμόμαστε τις στιγμές που ζήσαμε με όσους αγαπήσαμε, να ανακαλούμε τις φωνές και τα γέλια τους, μπορεί να μας βοηθήσει να νιώσουμε ότι συνεχίζουν να είναι μέρος της ζωής μας, με έναν διαφορετικό τρόπο. Και για εκείνους που είναι ακόμα μαζί μας αλλά δεν είναι πια ίδιοι, ίσως λόγω μιας ασθένειας, μπορούμε να δώσουμε χώρο στις μνήμες του παρελθόντος, τιμώντας αυτό που ήταν κάποτε, ενώ ταυτόχρονα ίσως να βρούμε έναν τρόπο να συνδεθούμε έστω και για λίγο στο παρόν.

Κάποιες φορές, μικρές πράξεις συμβολισμού μπορούν να μας δώσουν παρηγοριά. Ένα κερί που ανάβουμε για εκείνους, ή και μια απλή σκέψη με ευγνωμοσύνη για τον χρόνο που είχαμε μαζί τους. Αυτές οι πράξεις δεν αλλάζουν την απουσία, αλλά μας βοηθούν να αισθανθούμε ότι υπάρχει μια σύνδεση που ο χρόνος και η απόσταση δύσκολα μπορεί να τη σβήσει.

Και αν η θλίψη μοιάζει αβάσταχτη, μπορούμε να θυμόμαστε πως οι γιορτές δεν είναι μόνο για την τέλεια εικόνα της χαράς. Είναι και για όλα όσα μας κάνουν ανθρώπους: τη μνήμη, την απώλεια, την αγάπη. Στην απώλεια υπάρχει χώρος για να ανακαλύψουμε πώς να αγαπάμε ξανά ακόμα κι αν αυτή η αγάπη έχει πάρει μια διαφορετική μορφή.

Η άδεια θέση στο τραπέζι μπορεί να είναι μια υπενθύμιση της απουσίας, αλλά είναι και ένας φόρος τιμής στην αξία που είχε αυτός ο άνθρωπος στη ζωή μας. Και η αγάπη που μας συνδέει μαζί του παραμένει, ακόμα και αν τώρα παίρνει τη μορφή της ανάμνησης.

Όσο περισσότερο ζούμε, τόσο μεγαλύτερη εκτίμηση τείνουμε να έχουμε στις μικρές στιγμές της καθημερινότητας, κάτι που ίσως δεν εκτιμάμε αρκετά όταν είμαστε νέοι. Ένα φλιτζάνι ζεστός καφές, η μυρωδιά του βρεγμένου χώματος μετά τη βροχή, μια καλή και ενθαρρυντική κουβέντα ενός φίλου – όλα αυτά φαίνονται απλά, σχεδόν ασήμαντα. Αλλά όσο περνούν τα χρόνια, όσο ζούμε στιγμές χαράς και θλίψης, όσο γνωρίζουμε τον κόσμο μέσα από τις αποτυχίες, τις απώλειες και τις δοκιμασίες, αυτές οι μικρές χαρές αρχίζουν να λάμπουν με έναν ιδιαίτερο τρόπο.

Συχνά ξεκινάμε τη ζωή μας με μεγάλα όνειρα: να κατακτήσουμε τον κόσμο, να βρούμε το απόλυτο νόημα, να ζήσουμε δυνατές συγκινήσεις. Θέλουμε το μεγαλειώδες, το εντυπωσιακό. Όμως, κάπου στη διαδρομή, η πραγματικότητα μας προσγειώνει. Οι σχέσεις που πίστευαμε ότι θα κρατήσουν για πάντα διαλύονται. Οι καριέρες που χτίστηκαν με κόπο αμφισβητούνται. Όσο πιο δύσκολη γίνεται η ύπαρξη στο σύνολό της, όσο περισσότερο γνωρίζουμε για την αγάπη, την ασθένεια, τις συγκρούσεις, την αδιαλλαξία, τις πολιτικές αναταραχές, τόσο περισσότερο εκτιμούμε ό,τι παραμένει απλό και ελπιδοφόρο, παρά τη μετριοπαθή του εμφάνιση ή την έλλειψη προφανούς γοητείας. 

Μέσα από τις δυσκολίες όμως αυτές, κάτι αλλάζει. Ξαφνικά το τιτίβισμα ενός πουλιού δεν είναι απλά ένας ήχος αλλά μια υπενθύμιση ότι η ζωή συνεχίζεται, ότι υπάρχει ομορφιά ακόμα και στις πιο σκοτεινές μέρες. Ένα τραπέζι με αγαπημένους φίλους είναι μια στιγμή σύνδεσης, μια στιγμή που μας υπενθυμίζει πως δεν είμαστε μόνοι. 

Ίσως τελικά αυτή η εκτίμηση των μικρών χαρών είναι το αντάλλαγμα για τον πόνο και την ωριμότητα. Δεν είναι ότι εγκαταλείπουμε τα μεγάλα όνειρα. Είναι ότι μαθαίνουμε να βρίσκουμε την ευτυχία στα πιο απλά. Και αν τελικά αυτό είναι το νόημα της ζωής -να εκτιμάμε το απλό, το καθημερινό- τότε ίσως έχουμε ήδη κερδίσει κάτι πραγματικά ουσιαστικό. 

Τις περισσότερες φορές υποθέτουμε ότι ο απώτερος στόχος όλων των προσπαθειών μας είναι μια ευτυχισμένη ζωή. Όμως πολύ συχνά η καθημερινότητα μας απομακρύνει από αυτή την προσδοκία. Μπορεί να μας κουράζουν οι αποτυχίες μας, να μας απογοητεύουν οι επιλογές μας, να μας συνθλίβει η αίσθηση ότι οι ζωές μας δεν ευθυγραμμίζονται με αυτό που φανταζόμασταν ως ευτυχία. 

Οι δυσκολίες μας δημιουργούν ένα βασικό επίπεδο δυστυχίας, αλλά σύντομα προστίθεται και ένα δεύτερο επίπεδο που προκαλείται από την αίσθηση ότι η δυστυχία μας αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη παραβίαση του αληθινού σκοπού της ζωής μας. Δεν είμαστε μόνο δυστυχισμένοι, είμαστε δυστυχισμένοι επειδή είμαστε δυστυχισμένοι. Είμαστε και λυπημένοι και καταβεβλημένοι από το γεγονός ότι αποτύχαμε στον πιο σημαντικό στόχο. 

Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές, μπορεί να βρούμε ανακούφιση επαναπροσδιορίζοντας την κατάστασή μας. Μπορεί να μην μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες, μπορούμε όμως να αλλάξουμε το πώς τις νοηματοδοτούμε. Οι δυσκολίες δεν είναι απαραίτητα ενδείξεις αποτυχίας. Είναι αποδείξεις ότι δοκιμάσαμε, ότι παλέψαμε να φτιάξουμε κάτι ουσιαστικό. Δεν χρειάζεται να βλέπουμε τις προσπάθειές μας ως αποτυχίες αλλά ως φυσικά επακόλουθα του χαρακτήρα μας, της προσπάθειάς μας να συνδυάσουμε την περίπλοκη φύση μας με τις ακόμα πιο περίπλοκες πραγματικότητες της ζωής. Αυτό που μας λείπει σε επίπεδο ικανοποίησης, μπορεί να το αναπληρώσουμε σε επίπεδο διορατικότητας και εμπειρίας.

Οι καθημερινές μας δυσκολίες δεν χρειάζεται να αποτελούν το κριτήριο με το οποίο κρίνουμε την αξία της ζωής μας.

Και όταν φτάσουμε στο τέλος της διαδρομής μας, ίσως να μην μετρήσουμε τη ζωή μας με το πόσο ευτυχισμένοι υπήρξαμε. Ίσως να χαμογελάσουμε για την ένταση, την πολυπλοκότητα και τις ανατροπές που ζήσαμε. Μια ζωή δεν χρειάζεται να είναι ήρεμη ή τέλεια για να είναι αξέχαστη. Μπορεί απλώς να είναι ενδιαφέρουσα – και αυτό τελικά να είναι αρκετό.

Με κάποιους ανθρώπους -επιτυχημένους, έξυπνους, εξαιρετικά ευγενικούς, με καλές προθέσεις- είναι δύσκολο να μένουμε ξύπνιοι όταν τους συναναστρεφόμαστε. Μπορεί να είναι κάποιος πολύ κοντινός μας, ο γονιός μας, το παιδί μας, ένας φίλος που έχουμε καλέσει στο σπίτι για να του κάνουμε το τραπέζι και δεν φεύγει με τίποτα. Πολλές φορές λέμε πως εμείς είμαστε πολύ κουρασμένοι, υπερβολικοί ή πως έχουμε αλλάξει και πλέον δεν ανεχόμαστε το παραμικρό και πως θέλουμε οι κοντινές μας σχέσεις να είναι εύκολες. 

Τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο βαρετό; Κάποιος γίνεται πραγματικά πολύ βαρετός όταν μιλάει για ένα πράγμα, ενώ στην πραγματικότητα θα “έπρεπε” να μιλάει για κάτι άλλο. Συνήθως μιλάνε εκτενώς για πολύ σημαντικά θέματα όπως π.χ. πώς διαχέονται τα μόρια στο κενό, τις οικονομικές προοπτικές της Ινδονησίας τους επόμενους 3 μήνες, για πολιτική, ενώ στην πραγματικότητα αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή με κάτι άλλο. Το αποτέλεσμα για τους γύρω τους θα είναι να μην ακούνε τίποτα από όσα λένε. Εξάλλου ένα «ενδιαφέρον» θέμα μπορεί να είναι μόνο έτσι αν δεν είναι ταυτόχρονα μια αποφυγή.

Τι μπορεί να αποφεύγει τότε ένας βαρετός άνθρωπος; Το θέμα που τους ταλαιπωρεί είναι πολύ μακριά από αυτό που συζητούν. Όχι η ισπανική τέχνη του 19ου αιώνα, αλλά το πόσο απογοητευμένος αισθάνεται με τη ζωή του. Όχι οι εκλογές αλλά η θλίψη τους για τον πρόσφατο χωρισμό τους. Χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να μην μιλήσει, μαζεύει αμέτρητες λέξεις για να καταφέρει μια μεγάλη απόσταση μεταξύ του εαυτού του και κάποιων συγκεκριμένων λέξεων. Ο βαρετός άνθρωπος δεν είναι στην πραγματικότητα βαρετός, βρίσκεται σε μια συνεχή φυγή από αυτό που είναι βαθιά και αγωνιώδες ενδιαφέρον μέσα του.

Θα μπορούσαμε να είμαστε σε επαφή και να παρατηρούμε πότε βαριόμαστε και ίσως, σε κάποιες περιπτώσεις θα μπορούσαμε να πούμε κάτι όπως π.χ. “όλα αυτά είναι πολύ εντυπωσιακά και ενδιαφέροντα και θα ήθελα να ακούσω κάτι πιο δικό σου, πιο προσωπικό”. Και αντί αυτό να φαίνεται σαν προσβολή, θα καταλάβουν πως έχουν λείψει πολύ στον φίλο τους και πως είναι κάποιος που μπορεί να αντέξει τη θλίψη τους, τη ματαίωσή τους, την απελπισία τους και αυτό θα είναι μια ευκαιρία να ξανασυναντήσουν τον αληθινό τους εαυτό. 

Η ικανότητα να αναγνωρίζουμε και να αντιδρούμε στα καμπανάκια κινδύνου -ή όπως πιο συχνά διαβάζουμε στα red flags- έχει τις ρίζες του και στις εμπειρίες της παιδικής μας ηλικίας. Για παράδειγμα, το να μεγαλώνει κάποιος σε μια δυσλειτουργική οικογένεια μπορεί να οδηγήσει σε μια στρεβλή αντίληψη των σχέσεων και είναι “εύκολο” να μάθει να δίνει προτεραιότητα στην ηρεμία έναντι της δικής του ευημερίας, με αποτέλεσμα να αγνοεί τις άσχημες συμπεριφορές των άλλων.

Εξάλλου τι άλλες επιλογές έχει ένα παιδί; Να καλέσει την αστυνομία; να μιλήσει στους φίλους του; να αντιμετωπίσει έναν ενήλικα; Η επιβίωσή του εξαρτάται ακριβώς από το να μην βλέπει ή να ερμηνεύει ως δικό του λάθος οποιαδήποτε προβληματική δυναμική που μπορεί να υπάρχει. Κυρίως όμως μπορεί να αγαπάει πολύ τους ανθρώπους που είναι ντυμένοι στα κόκκινα. Τους ενδιαφέρει τι κάνουν οι φροντιστές του και αν είναι καλά. Μπορεί αρκετές φορές να είναι δύσκολοι μαζί του, αλλά επιλέγει να επικεντρωθεί στις ωραίες στιγμές και ποτέ δεν θα κάνει μεγάλο θέμα για όλα τα υπόλοιπα. Οι άνθρωποι ακούμε όσα καμπανάκια μπορουμε να αντέξουμε. 

Με ένα τέτοιο παρελθόν δεν θα θυμώσουν εύκολα, δεν θα φύγουν γρήγορα εάν δουν μια προβληματική συμπεριφορά από τους συντρόφους τους. Αν κάποιος τους πει ότι τους αγαπάει, είναι σχεδόν το μόνο που αρκεί για να υποθέσουν ότι τα πράγματα πάνε καλά. Γιατί να αρχίσουν να εστιάζουν σε κάποια αρνητικά που υπάρχουν στη σχέση; μπορεί να τους ενοχλεί λίγο εάν ο/η σύντροφός τους μιλάει με όποιον άλλον άνθρωπο βρίσκουν ελκυστικό, ότι δεν είναι συνεπείς σε τίποτα, ότι όλη μέρα κάθονται χωρίς να κάνουν κάτι και δεν φαίνονται και πρόθυμοι να κάνουν κάτι γι’αυτό, αλλά ξέρουν ότι υπάρχουν εκεί και προτιμούν να σκεφτούν κάτι άλλο. 

Όλοι οι άνθρωποι για να μπορούμε να παρατηρούμε, να ακούμε και να κάνουμε κάτι για τα καμπανάκια που χτυπάνε, βοηθάει να έχουμε μεγαλώσει με την πεποίθηση ότι η ευτυχία, η ασφάλεια και η ευημερία μας ήταν εξαιρετικά σημαντικά για κάποιον άλλον. Χρειαζόμαστε τη γνώση -όχι μόνο ως θεωρία αλλά βασικά ως βίωμα- ότι δεν θα επιτρέπουμε στους ανθρώπους να μας κακομεταχειρίζονται, ότι δεν υπάρχει καμία δικαιολογία στο να μας εκμεταλλεύονται και ότι αν μας πούνε ψέματα, η ευθύνη είναι αποκλειστικά του ψεύτη. 

Το πρώτο βήμα προς την αλλαγή για έναν άνθρωπο που δυσκλεύεται, είναι να αναγνωρίσει αυτή τη δυσκολία χωρίς να επικρίνει τον εαυτό του. Πολλοί άνθρωποι εξαιρετικά έξυπνοι και ικανοί σε διάφορους τομείς, στις σχέσεις συχνά παρουσιάζουν μια μορφή επιλεκτικής αδιαφορίας. Συχνά οι άνθρωποι δεν έχουμε την τάση να εντοπίζουμε τα προβλήματα, επειδή δεν αγαπηθήκαμε ποτέ αρκετά ώστε να νιώθουμε πως αξίζουμε να ζούμε χωρίς αυτά.

Θα βοηθήσει να αρχίσουν να στέκονται και να κάνουν στον εαυτό τους κάποιες απλές ερωτήσεις: μας φέρονται καλά; συμφωνούμε με όσα μας συμβαίνουν; τολμάμε να εκφράσουμε τα παράπονά μας; νιώθουμε πραγματικά ευτυχισμένοι;

Για κάποιους, αυτές είναι συνηθισμένες και λογικές ερωτήσεις. Για κάποιους άλλους όμως, αποτελούν την αρχή μιας ουσιαστικής ικανότητας να φροντίζουν τον εαυτό τους με περισσότερη προσοχή και τρυφερότητα.

Στην Οδύσσεια διαβάζουμε μια από τις πιο διδακτικές ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας, εκείνη του Οδυσσέα, που πέρασε κοντά από τον τόπο όπου έμεναν οι Σειρήνες που  γοήτευαν τους ναυτικούς με το τραγούδι τους και αυτοί μαγεμένοι, ξεχνούσαν τον προορισμό τους, τις ακολουθούσαν και έβρισκαν, εν τέλει, τον θάνατο. Ο Οδυσσέας ακούγοντας την Κίρκη για τον κίνδυνο που διέτρεχε περνώντας από εκεί, βούλωσε τα αυτιά των συντρόφων του με κερί και διέταξε να δέσουν τον ίδιο σε ένα κατάρτι για να μην τις ακολουθήσει.  Ήταν ο δεύτερος που γλίτωσε από τις Σειρήνες.

Όπως ο Οδυσσέας δέθηκε στο κατάρτι του πλοίου του και κατάφερε να αποφύγει τη γοητεία των Σειρήνων και σώθηκε, έτσι και σε μια δύσκολη στιγμή, αυτό που έχουμε είναι το δικό μας κατάρτι. Το εσωτερικό μας κατάρτι, ο εαυτός μας, ο τρόπος που θα μείνουμε στη θέση μας. Το κατάρτι θα μας βοηθήσει να μην ξεχάσουμε τον προορισμό μας, να μην πνιγούμε.

Όμως, μπορεί να υπάρχουν καταστάσεις όπου καμία διδακτική ιστορία και κανένα φιλοσοφικό επιχείρημα δεν είναι αποτελεσματικό. Δεν είναι απαραίτητο να είναι κάτι τραγικό. Εξάλλου ο καθένας μας έχει διαφορετική εκδοχή για τις Σειρήνες του. Μπορεί να αφορά μια δύσκολη συναδελφική σχέση που προσπαθούμε να αγνοήσουμε, ή μια σχέση που πρέπει να τη διαχειριστούμε χωρίς συναίσθημα και να μας δυσκολεύει γιατί στην πραγματικότητα θα θέλαμε να πούμε όλα όσα σκεφτόμαστε, ή να θέλουμε να επικοινωνήσουμε με κάποιον που μας έχει κινήσει το ενδιαφέρον αλλά δεν έχει και νόημα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση, μπορεί να μην είναι η προσπάθεια για διανοητική κυριαρχία, αλλά η αναγνώριση ότι χρειαζόμαστε εξωτερική βοήθεια. Είναι η στιγμή που θα ζητήσουμε τη βοήθεια του “ναυτικού”, εκείνους που μπορούν να προβλέψουν τις αντιδράσεις μας, τις συμπεριφορές μας και που νοιάζονται.

Οι ώριμοι άνθρωποι ξέρουν πότε η ωριμότητα δεν είναι επιλογή. Υπάρχουν φορές που για μια φίλη, έναν φίλο το να μας ακούει σημαίνει να μην μας ακούει και εμείς να έχουμε επίγνωση πως είμαστε αρκετά δυνατοί για να ξέρουμε πόσο αδύναμοι είμαστε. Να καταλαβαίνουμε πως έχει έρθει η στιγμή να πούμε “προστάτεψέ με από αυτό που θέλω, δέσε με στο κατάρτι”.