Eκτός προγράμματος (αλλά επίκαιρο)-Μέρος Δεύτερο

Πέρα από το καθαρά προσωπικό κίνητρο που είχα για τη προχθεσινή διάλεξη, αμέσως μετά ακολουθούσε το επαγγελματικό κίνητρο.  Να μπορέσω να ενσωματώσω αυτά που άκουσα, στη θεραπευτική διαδικασία.  Η αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής ήταν γεμάτη και η Emmy van Daurzen συγκρατημένα εμψυχωτική και στηρικτική.  Λόγω της προσέγγισής της -υπαρξιακή ψυχοθεραπεύτρια- ακούσαμε αρκετές φιλοσοφικές έννοιες. Θα σταθώ σ’αυτά που κράτησα εγώ και είναι σημαντικά για μένα.

Η ζωή δεν έχει να κάνει ουσιαστικά με την ευτυχία. Η καθημερινότητα είναι συνήθως ένας δρόμος γεμάτος ύπουλα, απατηλά εμπόδια όπου καθένας από εμάς συναντά πολλές λύπες, χαρές και άλλα ανάμεικτα συναισθήματα.  Είμαστε εκτεθειμένοι σε αναπόφευκτες απώλειες και απογοητεύσεις, τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσουμε προκειμένου να ελευθερώσουμε το δρόμο και να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τις υπόλοιπες επιλογές και ευκαιρίες.

Το “μυστικό” είναι να απολαύσουμε αυτή την περίπλοκη διαδικασία με το να την τιθασεύσουμε και όχι με το να βρεθούμε στο έλεός της ή να απελπιστούμε.  Δεν είναι καλό να την παρουσιάζουμε σαν ένα απλό, διασκεδαστικό παιχνίδι, δίνοντάς του μια ρομαντική διάσταση και κάνοντάς το να φαίνεται σαν ευχάριστη εκδρομή. Οι δυσκολίες είναι συνυφασμένες με τη ζωή. Ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο δυνατοί από άλλους και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάποιοι είμαστε περισσότερο ευάλωτοι στο να νιώθουμε σύγχυση και απελπισία.  Κάποια γεγονότα θα μας βγάλουν από την ησυχία, την ηρεμία και την άνετη ζωή που σκεφτόμαστε ότι θα θέλαμε να απολαμβάνουμε.

Είναι δύσκολο να αποδεχθούμε κάτι τέτοιο, δεν μας αρέσει και έτσι σπαταλάμε πολύ χρόνο προσπαθώντας να υποκριθούμε ότι μπορούμε να απαλλαγούμε απο αυτές τις δυσάρεστες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι η στιγμή που αρκετός κόσμος ξεκινάει ψυχοθεραπεία και έρχεται με επίμονες ερωτήσεις όπως “πότε θα μου περάσει ή “πες μου τι να κάνω”

Για μένα, η αποδοχή είναι ο μισός δρόμος. Να αποδεχθώ τη δυσκολία μου, τον περιορισμό μου. Να σταματήσω να προσπαθώ να διώξω κάθε δύσφορο και ενοχλητικό συναίσθημα. Εάν δεν περάσω μέσα από τον πόνο, πώς θα βγω; όσο πιο πολύ αντιστέκομαι σ’αυτό που μου συμβαίνει, τόσο περισσότερο μένω καθηλωμένη.

Η Έμυ ανέφερε να μην εστιάζουμε στο τι πηγαίνει στραβά σ’ένα άτομο, αλλά στο τι είναι αυτό που πηγαίνει καλά και το κάνει να θέλει να μάθει να αντιμετωπίζει καλύτερα τα προβλήματά του.   Ποιες είναι οι προσωπικές πηγές μου και τα ταλέντα που επιστρατεύω προκειμένου ν’αντιμετωπίσω τις δυσκολίες μου;

Με βοηθάει πολύ να θυμάμαι τις επιτυχίες μου στο τώρα και στο παρελθόν, να τις ανακαλώ και να προσπαθώ να επιλύω ότι με ταλαιπωρεί με κάποια προθυμία.
Το να ξεπερνάμε μια δυσκολία, ένα τραύμα δημιουργεί μια νέα αίσθηση εμπιστοσύνης στον εαυτό μας, στους άλλους και στη ζωή, καθώς πιστεύουμε ότι αφού μπορέσαμε να ξεπεράσουμε κάτι τέτοιο, τότε όλα μπορούν να ξεπεραστούν.

Απαντώντας στην ερώτηση που της έκαναν για το πως εκείνη αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις και εάν έχει αλλάξει ο βαθμός ο οποίος την επηρεάζουν οι δυσκολίες είπε “Πάντα λέω, μακάρι να μην είναι μια μεγάλη δυσκολία. Μακάρι να μην πονέσω πολύ γιατί φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσω να σταθώ πάλι στα πόδια μου. Όμως, παρόλο που έχω μεγαλώσει αρκετά, έχω αναπτύξει μεγαλύτερες αντοχές και αναγνωρίζω ότι η ζωή κάνει κύκλους και έχει φυσιολογικά σκαμπανεβάσματα”

Εκτός προγράμματος (αλλά επίκαιρο)

20 Μαϊου 2011-Αθήνα.  Στα πλαίσια εκπαιδευτικού προγράμματος, παρακολουθώ ένα βιωματικό σεμινάριο επιλογής με τίτλο: «Between Personal and Social-Coping with Crisis» με εισηγήτρια την Δρ. Nurith Levi. Όλοι οι συμμετέχοντες είναι ψυχοθεραπευτές. Κάποια στιγμή, η Νurith μας ζητάει να ζωγραφίσουμε πως αντιλαμβανόμαστε, πως βιώνουμε την παρούσα κατάσταση και μετά μας προσκαλεί να νοηματοδοτήσουμε τη ζωγραφιά μας.

Κάποιες ζωγραφιές τις θυμάμαι ακόμα. Οι περισσότερες με έντονα χρώματα, χωρίς συγκεκριμένο σχήμα. Λίγες ήταν με απαλά, φωτεινά χρώματα. Η δικιά μου ανάμεσα σ΄ αυτές. Στη μέση του χαρτιού, ένας κόκκινος ανεμοστρόβιλος σε σχήμα σπείρας – η κρίση που βιώναμε- μέσα στον ανεμοστρόβιλο μαύρα ανθρωπάκια με το χαμόγελο προς τα πάνω και στην κορυφή του χαρτιού, έξω απο τον ανεμοστρόβιλο, αρκετά καφέ ανθρωπάκια -το χρώμα της γης, σταθερότητας, πατάω καλά στα πόδια μου- με ροζ χαμόγελο -το χρώμα της αισιοδοξίας- με μεγάλα χέρια.  Ένας τεράστιος ήλιος -ζεστασιά, φως, ενέργεια- και πολλά δέντρα -πράσινο, το χρώμα της ελπίδας-.  Η ερμηνεία υπερβολικά απλή.  Πίστη ότι τα καφέ συνειδητοποιημένα ανθρωπάκια με τα μεγάλα χέρια θα κάνουν ότι μπορούν για να βοηθήσουν τους υπόλοιπους να βγουν από τη δίνη. Και όταν βρεθούν εκείνα στη δίνη, τότε, όσοι βοηθήθηκαν, θα κάνουν το ίδιο. Δεν θεωρούμαι ροζ άνθρωπος. Όμως, πιστεύω πάρα πολύ στη συλλογικότητα και στην ελπίδα.  Ελπίδα στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του.

15 Ιουνίου 2012- Αθήνα.  Ομιλία με τίτλο: «Discovering values through crisis» με εισηγήτρια την Emmy Van Deurzen.  Σκέφτομαι τις δικές μου αρχές, τις δικές μου αξίες, τα δικά μου κρατήματα. Υπομονή,  επιμονή,  αντοχή  και προσαρμογή. Και δίπλα φίλοι με μεγάλα χέρια που κάνουν την καθημερινότητα χαρούμενη.  Δεν είναι και λίγα. Δεν νομίζω να μας ζητηθεί να ζωγραφίσουμε αυτή τη φορά. Δεν ξέρω τι θα ζωγράφιζα. Ξέρω σίγουρα ότι χωρίς ελπίδα δεν υπάρχει λόγος να προσπαθώ για τίποτα.