Εκτός προγράμματος (αλλά επίκαιρο)

20 Μαϊου 2011-Αθήνα.  Στα πλαίσια εκπαιδευτικού προγράμματος, παρακολουθώ ένα βιωματικό σεμινάριο επιλογής με τίτλο: «Between Personal and Social-Coping with Crisis» με εισηγήτρια την Δρ. Nurith Levi. Όλοι οι συμμετέχοντες είναι ψυχοθεραπευτές. Κάποια στιγμή, η Νurith μας ζητάει να ζωγραφίσουμε πως αντιλαμβανόμαστε, πως βιώνουμε την παρούσα κατάσταση και μετά μας προσκαλεί να νοηματοδοτήσουμε τη ζωγραφιά μας.

Κάποιες ζωγραφιές τις θυμάμαι ακόμα. Οι περισσότερες με έντονα χρώματα, χωρίς συγκεκριμένο σχήμα. Λίγες ήταν με απαλά, φωτεινά χρώματα. Η δικιά μου ανάμεσα σ΄ αυτές. Στη μέση του χαρτιού, ένας κόκκινος ανεμοστρόβιλος σε σχήμα σπείρας – η κρίση που βιώναμε- μέσα στον ανεμοστρόβιλο μαύρα ανθρωπάκια με το χαμόγελο προς τα πάνω και στην κορυφή του χαρτιού, έξω απο τον ανεμοστρόβιλο, αρκετά καφέ ανθρωπάκια -το χρώμα της γης, σταθερότητας, πατάω καλά στα πόδια μου- με ροζ χαμόγελο -το χρώμα της αισιοδοξίας- με μεγάλα χέρια.  Ένας τεράστιος ήλιος -ζεστασιά, φως, ενέργεια- και πολλά δέντρα -πράσινο, το χρώμα της ελπίδας-.  Η ερμηνεία υπερβολικά απλή.  Πίστη ότι τα καφέ συνειδητοποιημένα ανθρωπάκια με τα μεγάλα χέρια θα κάνουν ότι μπορούν για να βοηθήσουν τους υπόλοιπους να βγουν από τη δίνη. Και όταν βρεθούν εκείνα στη δίνη, τότε, όσοι βοηθήθηκαν, θα κάνουν το ίδιο. Δεν θεωρούμαι ροζ άνθρωπος. Όμως, πιστεύω πάρα πολύ στη συλλογικότητα και στην ελπίδα.  Ελπίδα στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του.

15 Ιουνίου 2012- Αθήνα.  Ομιλία με τίτλο: «Discovering values through crisis» με εισηγήτρια την Emmy Van Deurzen.  Σκέφτομαι τις δικές μου αρχές, τις δικές μου αξίες, τα δικά μου κρατήματα. Υπομονή,  επιμονή,  αντοχή  και προσαρμογή. Και δίπλα φίλοι με μεγάλα χέρια που κάνουν την καθημερινότητα χαρούμενη.  Δεν είναι και λίγα. Δεν νομίζω να μας ζητηθεί να ζωγραφίσουμε αυτή τη φορά. Δεν ξέρω τι θα ζωγράφιζα. Ξέρω σίγουρα ότι χωρίς ελπίδα δεν υπάρχει λόγος να προσπαθώ για τίποτα.

Oedipus Wrecks

are you mom enough

Με μια φωτογραφία η οποία έχει πυροδοτήσει αντιδράσεις και αρκετές συζητήσεις στο διαδίκτυο,  το εξώφυλλο του περιοδικού TIME απεικονίζει μια 26χρονη μητέρα η οποία θηλάζει τον τριών ετών γιό της, που στέκεται σε μια καρέκλα.

Δεν έχω διαβάσει το άρθρο αλλά από την περιγραφή στο εξώφυλλο κατάλαβα ότι έχει να κάνει με την αυξανόμενη τάση της θεωρίας “του δεσμού”  την οποία παρουσιάζει με τον τρόπο του στο βιβλίο The Baby Book ο Bill και η Martha Sears, στο οποίο οι γυναίκες ενθαρρύνονται να θηλάζουν μέχρι τη νηπιακή ηλικία, να κοιμούνται μαζί με τα παιδιά τους και να τα έχουν συνέχεια μαζί τους “φορεμένα” σε μάρσιπο για να είναι όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο κοντά τους.

Βεβαίως, ο Bowlby (Attachment Theory, 1975) ο οποίος υπογράφει το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας και της θεωρίας η οποία -ανάμεσα σε άλλα- ισχυρίζεται ότι οι σχέσεις που κάνουμε στην ενήλικη ζωή μας -και κυρίως οι ερωτικές- ακολουθούν τα ίδια βήματα και τους ίδιους μηχανισμούς με τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ γονιών και παιδιού, μίλησε απλά για τη σημαντικότητα σχηματισμού συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στο βρέφος και στο πρόσωπο αναφοράς-φροντίδας. (Bowlby, Ainsworth et al, 1978)

Η λέξη μητέρα δεν αναφέρεται και κάποιος μπορεί να το θεωρήσει αναμενόμενο αφού η μητέρα του Bowlby πίστευε ότι η προσοχή και η φροντίδα προς τα παιδιά είναι επικίνδυνη για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους.

Υπάρχουν εκείνοι που σοκάρονται με τη φωτογραφία.  Αναρρωτιέμαι, εάν στη φωτογραφία θήλαζε ένα κορίτσι και όχι ένα αγόρι θα υπήρχαν ίδιες αντιδράσεις; Φαντάζομαι, ότι πολλοί έκαναν το συνειρμό με το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και το θεωρώ λογικό.  Υπαρχουν άλλοι που είπαν πως είναι απαράδεκτο να ενθαρρύνονται τέτοιες τάσεις γιατί καταλήγουν να γίνονται κακοποιητικές για τα παιδιά αφού συμβάλουν σε εξαρτητικές συμπεριφορές. Έχω δει ενήλικες, οι οποίοι παραμελήθηκαν ως παιδιά και όπως είναι φυσικό, κάνουν τη μια εξαρτητική σχέση μετά την άλλη. Άλλοι, μίλησαν για τα παιδικά τραύματα του Sears και της Martha και ότι μ’αυτό τον τρόπο προσπαθούν να καλύψουν τα αναπτυξιακά τους κενά. Να προβάλουν τη δική τους ακάλυπτη ανάγκη στα παιδιά τους.

Όντως, τα πρώτα τρία χρόνια ενός παιδιού είναι καθοριστικά για τη συναισθηματική και ψυχολογική του ανάπτυξη. Η μη σύναψη αυτής της μοναδικής σχέσης με το πρόσωπο φροντίδας μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες στη ψυχική υγεία του ατόμου στο μέλλον. Ο θηλασμός είναι ένας τρόπος για να συνάψεις σχέση με το παιδί σου. Όχι όμως ο μοναδικός.  Είναι άδικο και περιοριστικό να υπονοούμε ότι καλή μητέρα είναι αυτή που θηλάζει ή εκείνη που κοιμάται μαζί με το παιδί της ή το έχει συνέχεια κοντά της. Προσωπικά, αυτό που πάντα μου λείπει από παρόμοια άρθρα, είναι η αναφορά στο ρόλο του πατέρα στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού.

Δεν ξέρω πόσο ευέλικτο είναι να λες ότι εάν δεν κάνεις κάποια πράγματα το παιδί σου θα καταλήξει προβληματικό και δεν θα μπορεί να κάνει ποτέ μια υγιή σχέση.  Μπορεί να δυσκολευτεί, όμως, ένας άνθρωπος μπορεί να βρει το θάρρος να προχωρήσει συναισθηματικά και να οδηγηθεί προς επιλογές που θα τον βοηθήσουν να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του και να δημιουργήσει μια υγιή κατάσταση για το μέλλον του.

 ΥΓ: Ο τίτλος του ποστ είναι από την ταινία Ιστορίες της Νέας Υόρκης του Γούντυ Άλλεν στην οποία ακούγεται το λογοπαίγνιο Oedipus Wrecks (συντρίμια ναυαγίου) αντί για Oedipus Rex (Οιδίππους τύραννος)

Κάθε τέλος, μια αρχή

Για κάποιους είναι απλά αλλαγή του χρόνου. Για άλλους, η καινούργια χρονιά συμβολίζει το ξεκίνημα ενός καλύτερου αύριο, οπότε υπάρχει καλύτερη ευκαιρία για να κάνει κάποιος μια νέα αρχή;

Διάβαζα πριν λίγες μέρες μια έρευνα η οποία έδειχνε ότι μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, το 75% των υποσχέσεων που δίνουμε για τη νέα χρονιά έχουν ήδη ξεχαστεί και μέχρι το Φεβρουάριο, το ποσοστό θα ξεπεράσει το 90%.

Εάν κρίνω από μένα, ισχύει -με κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις- οπότε ποιος ο λόγος να δίνει κάποιος υποσχέσεις στον εαυτό του τις οποίες δεν πρόκειται να τηρήσει; το περίεργο είναι ότι έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι όταν πρόκειται να τηρήσουν υποσχέσεις που αφορούν άλλους είναι συνεπέστατοι, ενώ όταν πρόκειται για τους ίδιους, δυσκολεύονται πολύ.

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να τηρούμε τις υποσχέσεις που δίνουμε στον εαυτό μας; Για μένα, το “πρέπει” και το “υποχρεωτικό” λειτουργεί κατασταλτικά.  Παρόλο που γνωστικά πάντα έβγαζαν νόημα και οι προθέσεις μου ήταν οι καλύτερες για εκείνη την εποχή, αυτό δεν ήταν αρκετό για να με κάνουν να “δεσμευτώ”. Ναι, ήθελα ν’αλλάξω γιατί χωρίς αλλαγή, ήμουν σίγουρη ότι θα παραμείνω όπως ήμουν, θα έκανα πράγματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και με τα ίδια αποτελέσματα. Όποιος έχει προσπαθήσει να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται, που αισθάνεται, ή κάποια συμπεριφορά του, γνωρίζει πόσο δύσκολο είναι και πόση ματαίωση μπορεί να βιώσει.

Έτσι λοιπόν, αποφάσισα, για πρώτη φορά να το κάνω κάπως αλλιώς.  Κάπως διαφορετικά.  Να μη δώσω υπόσχεση. Να μη με δεσμεύσω με πρέπει αλλά με θέλω. Να ζω τη ζωή παρά να συζητώ γι’αυτήν. Να δρω και να βιώνω, παρά να αναλύω.  Να επικεντρώνομαι περισσότερο στην εμπειρία, παρά στη σκέψη.  Να ζω στο τώρα αντί να αναλύω το παρελθόν. Να βιώσω το υπαρξιακό παράδοξο, όπου η αλλαγη συμβαίνει, όταν γινόμαστε αυτό που είμαστε και όχι, όταν προσπαθούμε να γίνουμε αυτό που δεν είμαστε.  Αυτές είναι οι φετεινές υποσχέσεις στον εαυτό μου:-)

Καλή Χρονιά